درخشش احتمالی دنباله‌دار سوآن

زمانی که در اوایل اردیبهشت دنباله‌دار اطلس تکه‌تکه شد، امید ستاره‌شناس‌ها برای دیدن دنباله‌داری باشکوه در آسمان هم کم رنگ شد. اما با درخشش دنباله‌دار سوآن (C/2020 F8 SWAN) که به شکل چشمگیری درخشان شد دوباره همه را امیدوار کرد.

دنباله‌دار سوآن

دیدار اول؛ سحرگاهی

دنباله‌دار سوآن ابتدا برای رصدگران نیم‌کره جنوبی قابل مشاهده بود اما به تدریج برای اهالی نیم‌کره شمالی هم قابل رصد شد. این روزها که در آسمان سحرگاهی و در افق شرقی باید به دنبال دنباله‌دار سوآن گشت، ارتفاع آن از افق خیلی زیاد نیست.البته ارتفاع آن به عرض جغرافیایی ناظر بستگی دارد. با نزدیکتر شدن به پایان اردیبهشت فرصت رصد بیشتری برای اهالی عرض‌های جغرافیایی شمالی مهیا می‌شود. درخشان‌ترین وضعیت دنباله‌دار سوآن قدر 2.8 در حدود اول خرداد پیش‌بینی شده.

تحول دنباله‌دار سوآن
سیر تحول دنباله‌دار سوآن از 25 فروردیت تا 11 اردیبهشت 1399. تغییر قدر از 7.8 به 5.2

البته ارتفاع گرفتن دنباله‌دار سوآن در آسمان سحرگاهی بسیار خوش حال کننده است زیرا هرچه دنباله‌دار از افق بالاتر باشد، دیدن آن ممکن‌تر خواهد بود. اما متاسفانه سپیده‌دم نیز به همین سرعت زودتر اتفاق می‌افتد و آسمان زودتر روشن می‌شود که باعث می‌شود در آسمان روشن‌تری به دنبال دنباله‌دار بگردیم.

حرکت دنباله‌دار سوآن
تصویر حرکت دنباله‌دار سوآن در مقابل زمینه ستارگان در 12 اردیبهشت.

اگر دنباله‌دار قدر 3 در آسمان تاریک شب ظاهر می‌شد حتی افراد شهرنشین هم می‌توانستنند آن را به راحتی ببینند. اما متاسفانه دنباله‌دار سوآن در این روزهای درخشانش کاملا در کنار خورشید می‌ماند و همیشه در آسمان گرگ‌ومیش قرار دارد. این دنباله‌دار فاصله زیادی از خورشید نمی‌گیرد تا در آسمانی تاریک دیده شود. بهترین توصیه برای یافتن آن استفاده از دوربین دوچشمی است. وقتی که با دوربین دنباله‌دار را مشاهده کردید، آهسته دوربین را پایین بیاورید و سعی کنید دنباله‌دار را با چشم غیرمسلح ببینید.

مسیر دنباله‌دار سوآن در طی ماه مه
مسیر روزانه دنباله‌دار سوآن در طی ماه مه در ساعت 00:00 گرینویچ.

در روز سه‌شنبه 23 اردیبهشت دنباله‌دار سوآن از 83 میلیون کیلومتری زمین می‌گذرد و در روز چهارشنبه 7 خرداد به حضیض مداری با فاصله 64 میلیون کیلومتر از خورشید می‌رسد. در طی این روزها (21 اردیبهشت) دنباله‌دار سوآن حدود 95 دقیقه قبل از خورشید طلوع می‌کند. ای زمان تا اول خرداد به 144 دقیقه می‌رسد. بنابراین با نزدیک شدن به پایان اردیبهشت، تا قبل از طلوع خورشید فرصت بیشتری برای یافتن این دنباله‌دار وجود دارد.

مدار دنباله‌دار سوآن در منظومه شمسی
مدار دنباله‌دار سوآن در منظومه شمسی. مدار این دنباله‌دار زاویه 110 درجه با صفحه منظومه شمسی دارد. دوره تناوب این دنباله دار به دقت مشخص نشده ولی در حدود چند هزار تا میلیون سال برآورد شده.

 

دیدار دوم؛ شام‌گاهی

در آسمان شام‌گاهی هم فرصت مناسبی برای مشاهده دنباله‌دار سوآن از 3 تا 21 خرداد وجود دارد. در این مدت دنباله‌دار از شرق برساوش وارد ارابه‌ران می‌شود. در 3 خرداد ارتفاع آن از افق حدود 3 درجه است که تا 8 خرداد به 7 درجه می‌رسد. در این مدت قدر دنباله‌دار هم از 2.8 به 5 خواهد رسید.



این روزها برای رصد این دنباله‌دار در آسمان سحرگاهی به مکانی با افق شرقی باز بروید و در شرق شمال شرقی (حدود سمت 75 درجه) به دنبال آن باشید. رصدگران شامگاهی باید در افق غربی و سمت شمال شمال غربی(حدود سمت 335 درجه) به دنبال دنباله‌دار باشند.

دنباله‌دار سوآن نسبت به افق شامگاهی در طی خرداد ماه 1399
دنباله‌دار سوآن نسبت به افق شامگاهی در طی خرداد ماه 1399

زاویه‌هایی که سطور بالا از ارتفاع دنباله‌دار ذکر شد همه مربوط به راس دنباله‌دار است. نباید فراموش کنید که دنباله‌دارها دارای دمی زیبا و بلند هم هستند که در جهت خلاف خورشید امتداد پیدا می‌کند. پس فرصت مشاهده آن را با دوربین‌های دوچشمی (از این نظر که دوربین‌های دوچشمی میدان دید وسیعتری نسبت به تلسکوپ‌ها دارند) و حتی عکاسی از آن را توسط لنزی واید از دست ندهید.

این دنباله در طی سفر در مدار خود به دور خورشید از کنار اجرام اعماق آسمان و ستاره‌های درخشانی هم عبور می‌کند. مثلا در 28 اردیبهشت از کنار کهکشان قدر ده NGC925 در مثلث، از نیم درجه‌ای ستاره راس‌الغول و یک درجه‌ای ستاره عیوق می‌گذرد.

 

دنباله‌داری دیگر

دنباله دار نئووایز (C/2020 F3 NEOWISE) که در اسفند 1398 کشف شد اکنون از قدر 11 می‌درخشد و دمی 5 درجه‌ای دارد. پیش‌بینی می‌شود که از اواسط خرداد به آسمان شمالی بیاید و به قدر حدود 3 تا 3.5 برسد.

 

منبع

درباره ی علی آزادگان

ستاره‌شناس آماتور، معلم نجوم، فیزیک‌دان، نویسنده و مترجم، عکاس و دانشجوی دکتری تخصصی اپتیک

مطلب پیشنهادی

دنباله دار چریوموف گراسیمنکو 67

کشف فسفر در دنباله‌دار چریوموف گراسیمنکو

محققان با کشف فسفر در دنباله‌دار 67P/Churyumov-Gerasimenko سرانجام ماده نهایی گمشده برای ایجاد حیات در …

دیدگاهتان را بنویسید