کربن رصد شده در اطلس موثر در تعیین سن دنباله‌دارها

اخترفیزیکدانان دانشگاه فدرال شرقی (FEFU)  روسیه در مطالعه اخیرشان با همکاری محققان کره جنوبی و آمریکایی اظهار کرده‌اند کربن موجود در دنباله‌دار اطلس می‌تواند به آنها در تشخیص سن دیگر دنباله‌دارها کمک کند.

دنباله‌دار اطلس

به گزارش ایسنا و به نقل از فیز (اصلاح و ویرایش از اورانوس)، اخترفیزیکدانان دانشگاه فدرال شرقی در مطالعه اخیرشان که در مجله Royal Astronomical Society  منتشر شده اظهار کرده‌اند که کربن می‌تواند میزان زمانی که دنباله‌دارها در منظومه شمسی سپری کرده‌اند را نشان دهد و هرچه میزان کربن کمتر باشد آنها بیشتر از دیگر دنباله‌دارها در مجاورت خورشید قرار گرفته‌اند. محققان با مطالعه کربن دنباله‌دار اطلس که در اردیبهشت 1399 به زمین نزدیک شده بود، به بررسی درباره تعیین سن دنباله‌دارها پرداختند.



اخترفیزیکدانان بین‌المللی طی این مطالعه با همکاری یکدیگر به تجزیه و تحلیل ترکیب ذرات گرد و غبار موجود در گیسو شامل پوسته و دم دنباله‌دار اطلس پرداختند.

به گفته محققان سطح ماده کربن موجود در این دنباله‌دار بسیار بالا بود. محققان پیشنهاد کردند که میزان کربن موجود در گیسوی دیگر دنباله‌دارها می‌تواند نشاندهنده مدت زمانی باشد که در منظومه شمسی سپری کرده‌اند یا سن آنها باشد.

گیسو نام پوشش ابر مانندی در اطراف هسته دنباله‌دار است. گیسو زمانی تشکیل و دیده می‌شود که دنباله‌دار در مدار بیضی شکل خود از نزدیکی خورشید عبور می‌کند. این هاله‌ی در بر گیرنده هسته، با گرم شدن بخش‌هایی از هسته دنباله‌دار تصعید می‌شود.

اکاترینا کورنایا یکی از محققان این مطالعه گفت: انتظار می‌رفت اطلس درخشان‌ترین دنباله‌دار سال باشد که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است. با این وجود به جای مشاهده خود دنباله‌دار، شاهد تکه‌تکه شدن آن بودیم. خوشبختانه ما قبل از آغاز این روند شروع به نورسنجی و قطبش‌شنجی دنباله‌دار کرده بودیم. به همین دلیل توانستیم ترکیب گیسو را قبل و بعد از خرد شدن مقایسه کنیم. در جریان این اتفاق متوجه رشد چشمگیر شاخه قطبش مثبت شدیم که مطابق مدل سازی با غلظت بالای ذرات کربنی سازگار است.

این دنباله‌دار برای اولین بار در آذر سال 1398 توسط سیستم بررسی نجومی رباتیک اطلس یا Asteroid Terrestrial‑impact Last Alert System  در هاوایی شناسایی شد. تا اوخر اسفند به سرعت درخشان می‌شد و برخی از اخترشاسان در ابتدا پیش‌بینی کردند که دنباله‌دار مذکور ممکن است در اردیبهشت ماه با چشم غیرمسلح قابل مشاهده باشد تا یکی از تماشایی‌ترین دنباله دارهای طی دو دهه گذشته شود.

با این حال درخشش این دنباله‌دار به طور ناگهانی کم شد و این موضوع ستاره شناسان را به این فکر انداخت که این هسته یخی ممکن است در حال خرد شدن و یا حتی در حال تجزیه شدن باشد. نخستین بار تصویر تکه‌تکه شدن این دنباله‌دار توسط خوزه د کویروز ستاره‌شناس آماتور در 23 فروردین ثبت شد و وی موفق به ثبت تصویر سه‌ قسمت از ساختار تکه‌تکه شده این دنباله دار شد. هابل در اول اردیبهشت موفق به ثبت تصویر از 3 قسمت از ساختار تکه‌تکه شده این دنباله دار و در 4 اردیبهشت موفق به ثبت تصویر از ۲۵ قسمت از ساختار تکه‌تکه شده این دنباله‌دار شد.

به گفته کورنایا، اطلس دنباله‌داری با دوره تناوب بلند مدت بوده است. مدار محاسبه شده برای این دنباله‌دار نشان می‌داد که این دوره تناوب 5476 سال بوده. اینگونه دنباله‌دارها که دوره تناوب طولانی دارند و به ندرت به خورشید نزدیک می‌شوند، به ندرت در معرض گرما قرار می‌گیرند. محققان به این دنباله‌دارها علاقه ویژه‌ای دارند، زیرا آنها حاوی مقدار زیادی عناصر باستانی اولیه حفظ شده هستند که در اوایل منظومه شمسی شکل گرفته‌اند. تحت تاثیر تابش خورشید، ماده اولیه شروع به تبخیر می‌کند و این زمانی است که محققان فرصتی برای مطالعه آنها دارند.

در دنباله‌دارهایی که دوره تناوب کوتاهی دارند و متناوباً به خورشید نزدیک می‌شوند، حجم ماده اولیه بسیار کم است. دانشمندان از سراسر جهان، ترکیب فیزیکی و شیمیایی ذرات گرد و غبار را از گیسوی دنباله‌دارها بررسی می‌کنند تا اطلاعات بیشتری در مورد تکامل منظومه شمسی کسب کنند. طبق گفته محققان، واکنش قطبی ذرات دنباله‌دار اطلس با یکی از درخشان‌ترین دنباله‌دارهای تاریخ زمین به نام دنباله‌دار هیل-باپ (Hale-Bopp) مشابهت دارد.

 

منبع

درباره ی علی آزادگان

ستاره‌شناس آماتور، معلم نجوم، فیزیک‌دان، نویسنده و مترجم، عکاس و دانشجوی دکتری تخصصی اپتیک

مطلب پیشنهادی

منشا دنباله‌دار کاتالینا

شاید دنباله‌دارها منشا کربن زمین باشند

پژوهشگران ناسا در حال بررسی دنباله‌دارها هستند که احتمالا هنگام شکل‌گیری منظومه شمسی، منشا کربن …

دیدگاهتان را بنویسید