هستههای کهکشانی فعال (AGN) نقش مهمی در تکامل کهکشانها دارند. اخترشناسان موسسه تحقیقات فضایی اسآراوان هلند(SRON Netherlands Institute for Space Research) و دانشگاه خرونینگن(RUG) اخیرا از داده ثبت شدهای از کهکشانها استفاده کردند تا تأیید کنند که ادغام کهکشانها تأثیر مثبتی در روشن کردن هستههای کهکشانی فعال دارد.
به گزارش ایسنا و به نقل از فیز، محققان طی این مطالعه با استفاده از الگوریتم یادگیری ماشین توانستند حدود ۱۰ برابر تصاویر بیشتری از ادغام کهکشانها را نسبت به تصاویر گردآوری شده در مطالعات پیشین، جمع آوری کنند. یکی از سؤالات بزرگ در نجوم این است که چگونه کهکشانها از ابرهای گاز و غبار به ساختارهای مارپیچی زیبا که در کهکشان ما مشاهده میشوند، تکامل مییابند.
هسته کهکشانی فعال ناحیهای متمرکز در مرکز کهکشانها است که معمولاً در تمام ناحیههای طیف الکترومغناطیسی از بقیه کهکشان درخشانتر است. کهکشانی که دارای هسته کهکشانی فعال باشد را کهکشان فعال مینامند.
هستههای کهکشانی فعال دارای سیاهچالههای کلان جرمی هستند که پس از جمعآوری گاز از محیط اطراف خود، مقدار زیادی انرژی منتشر میکنند. بعضی از آنها دارای میدان مغناطیسی یا گرانشی بزرگی هستند تا از این طریق فوارههایی را از قطبهای خود که هزاران سال نوری طول دارند، بیرون بریزند.
تکامل همانند خیابانی دو طرفه است. از یک طرف مرحله تکامل کهکشان بر فعالیت هسته کهکشانی فعال تأثیر میگذارد. از طرف دیگر ، فعالیت هسته کهکشانی فعال بر شکل گیری ستاره کهکشان تأثیر میگذارد. به نظر میرسد که هستههای کهکشانی فعال در مرحله خاصی از تکامل کهکشان رشد میکنند چرا که میتوان مشاهده کرد که فعالیت هسته کهکشانی فعال در مسافت خاصی در کهکشانها در فاصله خاص و در نتیجه در زمانی خاص در گذشته در حال رشد بوده است.
فواره هسته کهکشانی فعال گازها را در کهکشان منتشر و آن را مجبور میکند با سایر گازها برخورد کند و به همین ترتیب ذراتی برای تشکیل ستارههای کوچک ایجاد میکند. اما هستههای کهکشانی فعال نیز انرژی خود را منتشر میکنند، گاز را گرم میکنند و از این رو از خنک شدن و متراکم شدن آن در توده جلوگیری میکنند.
اخترشناسان موسسه تحقیقات فضایی اساراوان هلند و دانشگاه خرونینگن هم اکنون از دادههای ثبت شده از تعدادی کهکشان استفاده کردند تا یکی از عواملی را که تصور میکردند تأثیر مثبتی بر روشن شدن هستههای کهکشانی فعال(ادغام بین کهکشانها) دارد، مورد بررسی قرار دهند.
آنها پس از مطالعه متوجه ارتباطی در این باره شدند. آنها حدود ۱،۴ برابر بیشتر تصاویر هستههای کهکشانی فعال از ادغام نسبت به غیرادغام را مورد مطالعه قرار دادند و از طرف دیگر محققان حدود ۱.۳ برابر بیشتر نمونههای کهکشانهای بدون هسته کهکشانی فعال نسبت به نمونههای کهکشان دارای هسته کهکشانی فعال پیدا کردند. محققان از الگوریتم یادگیری ماشین برای تشخیص ادغام استفاده کردند.
فنگیو گائو نویسنده ارشد این مطالعه گفت: شبکهای را برای آموزش سیستم برای شناسایی ادغام در میان تصاویر بسیار زیاد ایجاد کردیم. هستههای کهکشانی فعال براساس طیفشان قابل تشخیص هستند. اما ادغامها باید از روی تصاویر طبقهبندی شوند که این کار به طور معمول میبایست توسط انسان صورت گیرد اما با کمک یادگیری ماشین، اکنون رایانهها میتوانند این کار را برای ما انجام دهند.