کهکشان راه شیری بسیار بزرگتر از آن چیزی است که به چشم میآید. یافتههای جدید نشان میدهد که قطر کهکشان راه شیری 2 میلیون سال نوری است که این فاصله 15 برابر بزرگتر از قرص مارپیچ مرئی کهکشان است. بنابراین میتوانیم بگوییم که بالاخره لبه کهکشان راه شیری کشف شد. این عدد میتواند تخمین بهتری از جرم کهکشان راه شیری و تعداد کهکشانهایی که به دور آن میگردند ارائه دهد.
اندازه کهکشان راه شیری
از مدتها پیش ستارهشناسها میدانستند که درخشانترین بخش کهکشان راه شیری که خورشید را نیز در خود جای داده قطری حدود 120 هزار سال نوری دارد. ورای این قرص ستارهای، قرص گازی قرار دارد. هاله عظیمی از ماده تاریک، که سرشار از ذرات نامرئیست نیز هردوی این قرصها را احاطه کرده و تا فاصله دوری امتداد دارد. اما چون هاله تاریک، نوری منتشر نمیکند، تخمین اندازه آن مشکل است. البته میدانیم که در مرکز کهکشان راه شیری نیز سیاهچاله یا سیاهچالههای متعددی وجود دارد.
یافتههای جدید
به تازگی اخترشناسها از کهکشانهای نزدیکمان استفاده کردهاند تا لبه کهکشان راه شیری را مشخص کنند. بر اساس یافتههای این افراد، قطر دقیق کهکشان راه شیری 1.9 میلیون سال نوری با خطای 0.4± میلیون سال نوری است. برای تصور این مقدار نقشهای را تصور کنید که روی آن خورشید در فاصله 2.5 سانتیمتری زمین رسم شده باشد. اگر در آن نقشه، زمین مرکز کهکشان راه شیری تصور شود، لبه کهکشان در فاصله حدود 1.5میلیون کیلومتری (تقریبا 4 برابر فاصله زمین تا ماه) رسم خواهد شد.
این گروه برای یافتن لبه کهکشان، چگونگی تشکیل کهکشانهای بزرگی مانند راه شیری را شبیهسازی کامپیوتری کردند. برای اینکار اخترشناسها دو کهکشان عظیم (مانند کهکشان راه شیری و کهکشان آندرومدا) را در کنار یکدیگر شبیهسازی کردند. شبیهسازیها نشان داد که درست در مرز هاله تاریک کهکشان، سرعت کهکشانهای همسایهی کوچک، ناگهان افت میکند.
با استفاده از رصدهای تلسکوپی نیز چنین اتفاقی برای کهکشانهای کوچک همسایه کهکشان راه شیری مشاهده شد. این اتفاق در فاصله حدود 950 هزار سال نوری از مرکز کهکشان راه شیری رخ داد که نشان دهنده لبه کهکشان است. این لبه در فاصله 35 برابری فاصلهی خورشید تا مرکز کهکشان قرار دارد.
برای آینده
اگرچه اغلب جرم کهکشان راه شیری را ماده تاریک تشکیل میدهد، شبیهسازیها نشان داد که در این مناطق دوردست ستاره نیز وجود دارد. تحقیقات آتی میتواند با کشف کهکشانهای کوچک جدید، منجر به تعیین دقیقتر لبه کهکشان شود. اخترشناها میتوانند با ابزارهای دقیقتر به دنبال ستارههای دورافتاده نیز بگردند. این اندازهگیریهای دقیقتر میتواند منجر به تعیین جرم دقیقتر راه شیری شود که با افزایش جرم آن، میتوان حدس زد که کهکشانهای بیشتری نیز به دورش میگردند. تا امروز برای راه شیری 60 قمر کشف شده که ستارهشناسها معتقدند این عدد افزایش خواهد یافت.
منبع: ساینسنیوز
