تخمین زده می شود در کهکشان راه شیری 200 تا 400 میلیارد ستاره وجود داشته باشد که همگی با نظم موزون کیهانی به دور مرکز کهکشان ما میچرخند. هنگام چرخش، ستارگان موجود در قرص کهکشانی (جایی که خورشید ما واقع شده است) به طور دورهای حرکت میکنند و به یکدیگر نزدیکتر میشوند. گاهی این حرکت میتواند تاثیری شدید بر روی ستارهای داشته باشد که برخورد نزدیک را تجربه میکند. نظم آنها را مختل میکند و باعث خارج شدن سیارات از مدار میشود. یافتهها نشان میدهند که ستاره در 1.3 میلیون سال دیگر به نزدیکی 24 روز نوری از خورشید میرسد.
دانستن اینکه ستاره ها چه زمانی از نزدیک با منظومه شمسی ما روبرو میشوند و اینکه چگونه ممکن است اجسام درون آن را برهم بریزند، باعث نگرانی ستارهشناسان میشود. با استفاده از دادههای جمعآوری شده توسط رصدخانه گایا، دو محقق آکادمی علوم روسیه (RAS) تشخیص دادند که تعداد معدودی از ستارهها در آینده از کنار سیستم خورشیدی ما عبور خواهند کرد که یکی از آنها بسیار نزدیک خواهد شد!
این مطالعه توس وادیم بوبیلف و آنیسا بایکووا، دو محقق از آزمایشگاه رصدخانه پولکوو در آزمایشگاه پویایی کهکشان در سن پترزبورگ روسیه انجام شده است. همانطور که آنها نشان دادند، آنها به دادههای نجومی از انتشار اولیه دادههای 3 (EDR3) مأموریت گایا تکیه کردند، که ویژگیهای حرکتی ستارههایی را نشان میدهد که انتظار میرود در آینده از فاصله 3.26 سال نوری (1 پارسک) منظومه شمسی عبور کنند.
برای شروع سادهی کار: منظومه شمسی ما از هشت سیاره تشکیل شده و چندین سیاره کوچک (سیاره کوتوله) در حال چرخش در اطراف ستاره رشته اصلی ما، کوتوله زرد نوع G ، خورشید است که توسط حلقه بیرونی اجرام یخی معروف به کمربند کویپر احاطه شده است. فراتر از این، در فاصله تقریباً سالهای نوری از خورشید (0.5 پارسک) ، ابر عظیم از بقایای یخی وجود دارد که به نام ابر اورت شناخته میشود، جایی که دنبالهدارهای با دوره طولانی از آنجا سرچشمه میگیرند.
این دنبالهدارها به طور کلی نتیجه نزدیک شدن اجرام مختلف به ابر اورت و پرتاب شدن اجرام موجود در آن هستند، تا حدی که آنها مرتباً از داخل منظومه شمسی و اطراف خورشید، قبل از اینکه دوباره از آن خارج شوند، میگذرند. برآورد میشود که لبه خارجی ابر اورت 0.5 پارسک (1.6 سال نوری) از خورشید ما فاصله داشته باشد، که باعث میشود در برابر اجرام مختلف واکنشپذیر باشند.
همانطور که دکتر بولیف از طریق ایمیل گفت:
این اغتشاشات، اول از همه شامل تأثیر جاذبه گرانشی کهکشان، به اصطلاح جزر و مد کهکشانی. در مرحله دوم، اثر ابرهای مولکولی غول پیکر، هنگامی که منظومه شمسی از فاصله به قدر کافی نزدیک آنها عبور میکند. سوم: تأثیر ناشی از نزدیک شدن میدان تک ستارهها. نزدیک شدن منظومه شمسی به تک ستارهها در این زمینه اتفاقی بسیار نادر است. علاوه بر این، این تأثیر (طبق قانون گرانش نیوتن) هم به جرم ستاره در حال عبور و هم به فاصلهای كه نزدیکی اتفاق میافتد بستگی دارد.
برای ستارهشناسان، روند جستجوی ستارههایی که ممکن است در گذشته از نزدیکی منظومه شمسی عبور کرده باشند (و ممکن است در آینده از کنار ما عبور کنند) از دهه 1960 آغاز شد. با در دسترس قرار گرفتن ابزارهای پیچیدهتر، این تحقیق بهبود یافته و منجر به فهرستهای دقیقتری در مورد اجرام آسمانی نزدیکمان شده است. بولیف گفت: برای اینکه بدانید کدام ستارهها از نزدیکمان خواهند گذشت، باید فاصله و سه سرعت آنها را بدانید.
این دو ویژگی حرکت خاص (بعد و میل) و سرعت شعاعی است. هنگامی که همه اینها را بدست آوردید، میتوانید کار نجومی انجام دهید، که اندازهگیری دقیق موقعیتها و حرکات ستارگان و اجرام آسمانی است. دقیقاً به همین منظور ماهواره هیپارخوس (1368 تا 1372) و رصدخانه گایا (2013 تا کنون) ایجاد شدند.
به لطف دادههای دقیق ارائه شده و فهرستهای به روز شده در مورد میلیونها ستاره و دیگر اجرام آسمانی، ستارهشناسان قادر به تعیین اینکه کدام یک از آنها در آینده از نزدیکمان خواهند گذشت هستند. بولیف و بایکووا در مطالعه خود، از سه روش زیر استفاده کردند:
این روشها شامل ساخت مدارهای کهکشانی ستارههای مورد مطالعه و خورشید است. سپس برای هر ستاره، دو پارامتر اصلی رویکرد تعیین میشود، حداقل فاصله بین مدار منظومه شمسی و ستاره و زمان نزدیک شدن. انگرالگیری در بازه 5± میلیون سال اتفاق میافتد.
بنابراین در کارمان اولا، از سادهترین روش خطی، دوما، انتگرال حرکت در پتانسیل متقارنمحوری کهکشان، و سوما، در پتانسیل غیرمتقارنمحوری کهکشان، که تأثیر ساختار مارپیچ بر روی حرکت اشیا در نظر گرفته شده.


در پایان ، هر سه روش نتایج مشابهی را به همراه داشت: ستارهای که در پایگاه داده Gaia EDR3 با عنوان 427081463761616488064 تعیین شده است، کمی بیش از یک میلیون سال دیگر برخورد نزدیک خواهد داشت. این ستاره متغیر از نوع K کوتوله نارنجی که با نام Gliese 710 (HIP 89825) شناخته میشود ، در حدود 60٪ جرم خورشید است و در فاصله 62 سال نوری از زمین در صورت فلکی مار قرار دارد.
بوبیلف گفت: آنچه در این مورد قابل توجه است این است كه این كاندیدا برای نزدیكی به منظومه شمسی در آینده است. این نامزد برای اولین بار توسط گارسیا-سانچز و همکاران در تجزیه و تحلیل ستارگان از فهرست هیپارخوس شناسایی شد.
به طور خاص، شبیهسازیهای انجام شده توسط بوبلیف و بایکووا نشان داد که Gliese 710 در 1.32 میلیون سال دیگر از کنارمان و از فاصله 0.20 پارسک (0.65 سال نوری) خورشید ما عبور میکند. در مورد اینکه چه چیزی ممکن است برای سیستم خورشیدی ما به همراه داشته باشد (و هر چیزی که تا آن زمان در اینجا زندگی میکند)، بوبلیف توضیح داد که تحقیقات قابل توجهی در این زمینه انجام شده است و نشانهها خیلی ترسناک نیستند:
شبیهسازی بسیار جالبی از پرواز نزدیک ستاره Gliese 710 از کنار منظومه شمسی انجام شده است. آنها نشان دادند که پس از نزدیک شدن، بارشی از دنبالهدارها از مرزهای خارجی ابر اورت به سمت منطقه داخلی منظومه شمسی رخ میدهد. درست است، شارش دنبالهدارها کم است، حدود دوازده دنبالهدار در سال، و با تاخیر 1 میلیون سال پس از گذر ستاره ظاهر میشود.


بنابراین ، با فرض اینکه انسان ها (یا فرزندان ژنتیکی آنها) هنوز 2.32 میلیون سال دیگر در منظومه شمسی زندگی میکنند، با برخی فعالیتهای اضافی دنبالهدارها روبرو میشوند. این بستگی به مسیر حرکت این دنبالهدارها و میزان گسترش زیرساختهای انسانی در فضا دارد و ممکن است خطرات زیادی را به همراه داشته باشد. یا فقط میتواند به معنای فرصتهای بیشتر برای نجوم در پشتبام خانهها باشد، یا هر کار دیگری که منجمهای آینده در پشتبام ممکن است انجام دهند.
در هر صورت ، همیشه خوب است بدانید که تغییر شکل چه موقع اتفاق میافتد و چقدر جدی خواهد بود. اهمیت این تحقیق از این جهت است که بسیاری از عدم اطمینان مربوط به برخوردهای نزدیک ستارهای و تأثیری که میتواند داشته باشد را از بین می برد.
بوبلیف گفت: اهمیت اصلی کار ما این است که با اطمینان میدانیم که چه در گذشته و چه در آینده ممکن است ستارهها برخورد نزدیک با منظومه شمسی داشته باشند. همه نوع شگفتانه میتواند به صورت ظهور دنبالهدار یا سیارک در نزدیکی زمین باشد.
منظومه شمسی ما در گذشته بیش از چند مورد را تجربه کرده است و اینها نقش بسزایی در تکامل آن داشتهاند. کاملاً ممکن است زندگیی میشناسیم وجود خود را مدیون برخوردهای نزدیک باشد، بنابراین بهترین کار، ثبت وقایع آینده است!