عکاسی نجومی از آسمان شب را میتوان با حداقل تجهیزات عکاسی شروع کرد. طیف گستردهای از اجرام در آسمان منتظرند تا با ابزارهای ساده و ارزان از آنها عکس گرفته شود.
برای عکاسی از آسمان و ماه و ستارهها فقط به دوربین و سهپایه نیاز دارید.
این نوع عکسها مخصوصاً زمانی خوب میشوند که ستارههایی کهکشان راه شیری درصحنه حاضر باشند.
همچنین با عکسهایتان میتوانید حرکت زمین را با ثبت رد ستارهای، یا تغییر مکان سیارهها را در طی روزها، هفتهها و حتی ماهها رهگیری و آشکار کنید.
نزدیکتر به خانهمان بارشهای شهابی درجریانند. همچنین ابرهای شبتاب (Noctilucent Clouds) و نورهای لرزان سبز و سرخ شفقهای قطبی نیز در آسمان حضور دارند.
همه اینها و حتی بیشتر را میتوان با پایهای ترین تجهیزات عکاسی کرد، فقط دورین عکاسی، سهپایه و ریموت کنترل (دکلانشور).
به خواندن ادامه دهید تا بیاموزید که چطور این کارها را انجام دهید.
مقالات مقدماتی درباره عکاسی نجومی از آسمان شب:
- عکاسی با دوربین تلفن همراه
- چطور از آسمان شب عکس بگیریم
- عکاسی نجومی با ردیاب ستارهای
- مقدمات عکاسی نجومی، چطور عکس رد ستارهای بگیریم
- عکاسی نجومی از مناظر شبانه
تجهیزات
آنچه برای گرفتن اولین عکس نجومی با کیفیتتان نیاز دارید.
اغلب ما دوربین عکاسی کوچکی (کامپکت) داریم که برای عکاسی روزمره استفاده میکنیم، پس چرا از آن برای عکاسی از آسمان شب استفاده نکنیم؟
دوربینهای کوچک امروزی میتوانند در نور کم عکسهای خوبی بگیرند و برخی حتی امکان تنظیم دستی دارند تا همه عملکردهای دوربین را خودتان تنظیم کنید.
قابلیت تنظیم عملکردهای دوربین توسط خودتان باعث افزایش کیفیت زیادی در عکسها میشود.
در جدیدترین مدلهای Canon PowerShot امکان افزایش زمان نوردهی تا 15 ثانیه و افزایش حساسیت تا 3200 میسر است.
همچنین Nikon Coolpix P500 هم میتواند با چنین تنظیمهایی عکاسی کند.
تنظیماتی مانند حساسیت (ISO) اجازه میدهند که گستره بزرگی از اجرام را ثبت کنید. اما دوربینهای کوچک اشکالی هم دارند.
اندازه و زوم لنز این دوربینها به اندازه لنز دوربینهای DSLR اجازه عبور نور و رسیدن به حسگر دوربین را نمیدهد.
و به دلیل اینکه لنزشان ثابت است، مانند دوربینهای DSLR نمیتوان هر لنز دلخواهی روی آنها بست.
دوربینهای DSLR (Digital Single Lens Reflex) امکانات بیشتری دارند و اغلب عکاسهای نجومی یکی از آنها دارند.
این دوربینها گستردهترین تنظیمات را دارند و امکان تنظیم کامل دستی را برای عکاس مهیا میکنند.
لنز این دوربینها قابل تغییر هم هست و میتوان با بستن لنزهای قویتر، از اجرامی مانند خوشه پروین یا سحابی جبار عکسهای بزرگتری گرفت.
اکثر دوربینهای DSLR امکان گشودن شاتر دوربین (زمان نوردهی) از چند ثانیه تا 30 ثانیه را دارند.
غیر از آن دارای حالت B (Bulb) هستند که امکان نوردهی بسیار طولانی برای ثبت رد ستارهای را مهیا میکند.
دوربینهای کنون و نیکون همیشه همراهان خوبی برای عکاسهای نجومی در عکاسی نجومی از آسمان شب بودهاند.
در میان دوربینهای کنون میتوان به مدلهای 400D ، 500D و 600D اشاره کرد (مدلهای سه رقمی) که برای آغاز عکاسی نجومی بسیار مناسبند. همینطور در دوربینهای نیکون میتوان به مدلهای D50 و D90، در دوربینهای فوجی به S3 Pro اشاره کرد.
تکنیک
تنظیم دوربین DSLR برای عکاسی نجومی.
تنظیم B یا همان Bulb امکان کنترل کامل و دقیق بر روی زمان نوردهی (مدت زمان باز ماندن شاتر دوربین) را ایجاد میکند.
در این حالت میتوانید زمان نوردهی را از یک ثانیه تا چندین دقیقه و حتی بیشتر، توسط ریموت کنترل (دکلانشور) یا زمانسنج (تایمر) دوربین تنظیم کنید.
این گستره پهناور نوردهی موجب میشود که بتوانید خلاقیتتان را در عکاسی از آسمان شب به کار بیاندازید.
ستارهها را میتوان با نوردهی کوتاه به شکل نقطه ثبت کرد یا با نوردهی طولانی به شکل ردّ ثبت کرد.
نوع ذخیره فایل
دوربینها دارای امکان ذخیره فایل عکس به صورتهای مختلفی هستند. این فرمتهای فایل اغلب شامل RAW، JPEG، RAW+JPEG هستند. حتی برای فرمت JPEG انواع تنظیم مختلف از نظر سطح فشردهسازی وجود دارد.
این فرمتها را در دوربینتان بررسی کنید و بشناسید. حالت ایدهآل استفاده از فرمت RAW یا خام است.
این فرمت عکسهایتان را به بالاترین کیفیت ذخیره میکند و البته تعداد عکسهای کمتری هم در کارت حافظه دوربینتان امکان ذخیره پیدا خواهد کرد زیرا فایل هر عکس بزرگتر خواهد بود.
کاهش نویز
این امکان در اکثر دوربینها به صورت پیشساخته تعبیه شده و در استفاده از آن باید دقت زیادی داشت.
زمانی که در صحنههای دارای نور زیاد مانند طلوع/غروب خورشید عکاسی میکنید، استفاده از “کاهش نویز” میتواند با حذف نویزهایی که ذات هر حسگر دوربینی آنها را ایجاد میکند، مفید واقع شود.
اما در هنگامی که از ستارهها و صورتهای فلکی عکاسی میکنید این امکان ممکن است که موجب حذف ستارههای کمنور شود بنابراین بهتر است که خاموش شود.
عکس سلیقهای
این امکان هم به صورت پیشساخته در دوربینها وجود دارد که با احتیاط باید از آن استفاده کرد.
اغلب دوربینهای DSLR اجازه میدهند که تنظیماتی مانند کنتراست، دقت (Sharpness) و اشباع رنگ عکسها را تغییر دهید و این تنظیمات را ذخیره و به همه عکسهایی که میگیرید اعمال کنید.
انجام چنین تنظیماتی اگر به صورت ظریف و ماهرانه باشد میتواند موجب بهبود عکس شود ولی به سادگی ممکن است که در انجام این تنظیمات زیادهروی کنید.
برای شروع کار بهتر است که با تنظیمات پیشفرض (Default) کار کنید.
کلاس پیشرفته
عکاسی رد ستارهای نشان میدهد که آسمان شب پویاست.
در نیمکره شمالی به نظر میرسد که ستارهها پادساعتگرد به دور ستاره قطبی میگردند.
این ستاره تقریبا در نقطه قطب شمال سماوی قرار دارد.
در طی 24 ساعت ستارهها یک بار به دور ستاره قطبی میگردند.
اگر با استفاده از لنزی واید، عکسی با نوردهی 10 دقیقهای بگیرید که ستارهقطبی هم در آن باشد، خواهید دید که ستارههایی که از ستاره قطبی دورتر هستند، ردهای بلندتری ایجاد میکنند.
هرچه از ستاره قطبی به سمت استوای سماوی میروید این ردها بلندتر میشوند و در استوای سماوی بلندترین ردها ایجاد میشود.
در جنوب استوای سماوی ردها دوباره کوتاهتر و کوتاهتر میشوند تا به قطب جنوب سماوی برسید. که البته برای ساکنان نیمکره شمالی همیشه در زیر افق قرار دارد.
رد ستارهای گرفتن در چهار گام
اکنون زمان عکاسی نجومی از آسمان شب و موضوع مورد انتخابتان است. لنزتان را انتخاب کنید و دوربین را روی سهپایه ببندید.
پایههای سهپایه را تنظیم کنید تا دوربین کاملا پایدار باشد.
ریموت کنترل را به دوربین وصل کنید تا دست زدنتان به دوربین آن را نلرزاند.
تنظیمات دوربین
حساسیت (ISO) را تنظیم کنید و دوربین را روی حالت B قرار دهید تا هیچ محدودیتی در زمان نوردهی نداشته باشید. تصویر را فوکوس کنید.
از خاموش بودن فلش دوربین مطمئن شوید و گزینه کاهش نویز را فعال کنید.
موضوع عکاسی
تصمیم بگیرید که رد ستارهای کوتاه در نزدیکی ستاره قطبی (دور قطبی) میخواهید بگیرید یا رد ستارهای بلند در نزدیکی استوای سماوی.
برای اولی صورت فلکی دب اصغر مناسب است و برای دومی صورت فلکی جبار.
عکس بگیرید، بازبینی کنید
چند عکس با زمانهای نوردهی متفاوت از 5 دقیقه تا نیم ساعت بگیرید و آنها را با صفحه نمایش دوربین بازبینی کنید.
اگر آسمان خیلی روشن شده، حساسیت (ISO) را کم کنید و دیافراگم را افزایش دهید.
نرمافزار
عکسهایتان را از دوربین به محصول نهایی تبدیل کنید.
یکی از بهترین چیزها درباره عکاسی دیجیتال این است که میتوانید عکسهایتان را قبل از نشان دادن به دیگران توسط نرمافزارهای ویرایش عکس مانند فوتوشاپ یا نرمافزار رایگان GIMP بهینه کنید.
کارهای زیادی میتوان با نرمافزارهای ویرایش عکس انجام داد که در ابتدا ممکن است ترسناک به نظر برسد. بنابراین برای شروع تنظیم و اصلاحهای کلیدی مانند تنظیم سطوح (Levels)، بازه پیکسلهای روشن و تاریک در عکس، تغییر درجه تیرگی عکس و کاهش اثر آلودگی نوری را انتخاب کردهایم.
تنظیمهای کلیدی در ویرایش عکس
هیستوگرام
ابزار هیستوگرام اجازه میدهد تا بازه کنتراست (Contrast) و روشنایی (Brightness) عکس را تنظیم کنید.
این ابزار برای بیرون آوردن ستارهها و کاهش اثرات آلودگی نوری بسیار مفید است.
با تنظیم هیستوگرام میتوانید جزئیات کمنوری را که ممکن است در پسزمینه گم شده باشند را بیرون بیاورید.
سطوح
مانند ابزار هیستوگرام، ابزار سطوح (Levels) میتواند به کاهش آلودگی نوری با ایجاد کنترل روی مقادیر سرخ، سبز و آبی در عکس کمک کند.
ایجاد تغییرات ظریف در مقادیر سرخ، سبز و آبی میتواند هاله نارنجی ایجاد شده توسط آلودگی نوری را به طور چشمگیری کاهش دهد.
تعادل رنگ
ابزارتعادل رنگ (Color Balance) سه لغزنده (Slider) دارد که هرکدام دو رنگ را کنترل میکنند: زردو و آبی، مجنتا و سبز، سیان و سرخ.
با جابجاکردن لغزنده میتوانید تعادل بین دو رنگ را تغییر دهید.
به تغییراتی که با جابجا کردن لغزنده ایجاد میشود نگاه کنید تا به بهترین وضعیت برسید.
تیزکردن و کندکردن
یکی از راههای بهبود عکس، کمی نرم (Soften) یا محو (Blur) کردن پیکسلهای آن با فیلتر Softening است.
این کار موجب کاهش اثرات نویز در عکس میشود.
از این فیلتر با دقت استفاده کنید زیرا ممکن است باعث نرم شدن ستارهها بشود.
از فیلتر Sharpening هم برای شفافتر کردن عکس و ستارهها استفاده میشود.
اکنون میتوانید در عکاسی نجومی از آسمان شب کارهای خلاقانه و ابتکاری بیشتری انجام دهید.
