تلسکوپ فضایی هابل ناسا برای اولین بار بهطور مستقیم برخورد دو جسم سنگی بزرگ سیارک گونه در منظومهی سیارهای اطراف ستارهی فمالحوت را ثبت کرد. این رویداد که پیرامون ستارهای واقع در حدود 25 سال نوری از زمین رخ داده، تصاویری از ابرهای غبارین ناشی از برخورد را بهنمایش گذاشته که دانشمندان آن را رویدادی نادر در تکامل منظومههای سیارهای میدانند.
فهرست مطالب
توصیف علمی و تحلیل
ستارهی فمالحوت (در صورت فلکی حوت جنوبی) یکی از درخشانترین ستارههای آسمان شب است و قرصی گسترده از ذرات و اجسام کوچک در اطراف خود دارد. دانشمندان در تلاش برای مطالعه این منظومه بودند که در مشاهدات اخیر هابل، ناگهان نقطهی نورانی جدیدی در نزدیکی حلقهی غبار ظاهر شد — نقطهای که در رصدهای گذشته دیده نشده بود.
پس از تحلیل دقیق تصاویر، محققان به این نتیجه رسیدند که این «نور تازه» حاصل از برخورد دو جرم سیارک مانند یا اجرام سیارهساز کوچک (planetesimals) است که در نتیجهی برخورد، ابر عظیمی از غبار را تشکیل داده و نور ستاره را بازتاب میدهد. چنین برخوردهایی در منظومهی خودمان بهندرت قابل مشاهدهاند و این نخستین شواهد مستقیم از چنین پدیدهای در خارج از منظومهی خورشیدی محسوب میشود.
اهمیت کشف
این مشاهدات چندین نکتهی مهم علمی دارد:
برخوردهای سنگین میان اجرام سیارهساز میتواند نقش اساسی در فرایند شکلگیری سیارات داشته باشد.
رصد مستقیم چنین رویدادهایی به دانشمندان کمک میکند تا ساختار و تکامل قرصهای باقیماندهی سیارهای را بهتر درک کنند.
این یافته میتواند به ما بگوید که در دهههای اخیر، بیش از یک برخورد شدید در این منطقه رخ داده — امری که با مدلهای قبلی که انتظار داشتند چنین برخوردهایی هر صد هزار سال یکبار رخ دهند، ناسازگار است.
نکات کلیدی
برخوردهای میان سیارکگونهها بخش طبیعی از تکامل منظومههای سیارهای هستند.
رصد مستقیم این برخوردها در خارج از منظومه خورشیدی برای اولین بار انجام شده است.
این کشف به ستارهشناسان کمک میکند تا پویایی و تکامل قرصهای باقیمانده را بهتر بفهمند — بهویژه در ستارههای جوان مانند فمالحوت.
