رصد درخشش و خاموشی و دوباره روشن شدن سیاهچاله دوردستی اخترشناسان را با معمای پیچیدهای مواجه کرده.
به گزارش ایسنا و به نقل از نیو اطلس (اصلاح و ویرایش از اورانوس)، سیاهچالهها بر خلاف نامشان اغلب در آسمان بسیار درخشان دیده میشوند که این به دلیل حلقه داغ و درخشان متشکل از گرد و غبار و گاز موسوم به تاج است که آنها را احاطه کرده است.
اکنون اخترشناسان با کمال تعجب شاهد ناپدید شدن ناگهانی تاج سیاهچالهای ابرسنگین هستند و اگر این اتفاق به اندازه کافی عجیب نیوده باشد، این تاج بعد از چند ماه دوباره ظاهر شد.
این سیاه چاله، از نوع ابرسنگین است که در مرکز کهکشانی در فاصله ۱۰۰ میلیون سال نوری از ما قرار دارد و بسیار خاص است، چرا که متعلق به طبقهای به نام هستههای فعال کهکشانی (AGN) است که به نظر میرسد درخشش فوقالعاده آنها به دلیل بلعیدن مداوم مواد اطراف توسط آنها است.
داستان از فروردین 1397 آغاز شد، هنگامی که هسته فعال کهکشانی با نام 1ES 1927+654 به طور ناگهانی شعله ور شد و ۴۰ بار درخشانتر از حد معمول خود درخشید. تلسکوپ ASSASN این تلالو را مشاهده کرد که اخترشناسان را واداشت تا تلسکوپهای دیگر را به سمت آن نشانه بروند.
دانشمندان در حالی که آن را با طیفهای اشعه ایکس، نور مرئی و ماوراء بنفش رصد میکردند، ناگهان متوجه شدند که در کمال تعجب درخشندگی آن در حال کاهش است و میزان روشنایی آن با ضریب ۱۰ هزار کاهش مییابد تا اینکه به جایی رسید که دیگر به هیچ وجه قابل تشخیص نبود. دانشمندان تاکنون هرگز شاهد چنین خاموش شدن سریعی نبودند.
ارین کارا سرپرست این تحقیق میگوید: انتظار داریم که تغییر درخشندگی در این حد، در بازههای زمانی هزاران تا میلیونها سال رخ دهد. اما در این جرم، شاهد آن هستیم که درخشندگی آن طی یک سال ۱۰ هزار بار کمتر شد و حتی در هشت ساعت ۱۰۰ برابر تغییر کرد که تاکنون چنین چیزی دیده نشده بود و کاملاً ناشناخته است و ذهن را مشغول میکند.
اما این پایان ماجرا نبود، چرا که چند ماه بعد از خاموشی سیاهچاله ، نور این آن دوباره شکوفا شد و تقریباً به درخشش اصلی خود بازگشت که باز هم چنین رویدادی تاکنون دیده نشده بود.
اما چه اتفاقی افتاده بود؟ اخترشناسان معتقدند تاج سیاهچاله که منبع نور است، به طور جدی دچار اختلال یا حتی نابود شده بود. این فرضیه افت و بازگشت نور آن را توجیه میکند، زیرا قرص سیاهچاله میتواند بعدا خود را اصلاح کند و دوباره توسط سیاهچاله مصرف شود.
حتی اگر اینگونه باشد، چه نوع فاجعهای میتواند چنین تخریبی ایجاد کند؟ یکی از فرضیههایی که محققان مطرح کردند این بود که ستارهای بسیار به سیاهچاله نزدیک شده و توسط آن از هم گسیخته است و شعلهور شدن و درخشندگی اولیه میتواند در اثر تخریب ستاره ایجاد شده باشد و شدت آن واقعه میتواند مواد را از تاج بیرون بیاورد تا داخل سیاه چاله فرو رود. سپس با گذشت زمان، بخش بیشتری از تاج دوباره ساخته شده و در نهایت هسته فعال کهکشانی را تغذیه کرده و به آن اجازه داده تا بار دیگر روشن شود.
کارا میگوید: به نظر این نخستین باری است که میبینیم تاج سیاهچاله ناپدید میشود، اما پس از آن خود را بازسازی میکند و این را زنده مشاهده میکنیم. این رویداد در درجه اول برای درک چگونگی داغ شدن و تغذیه تاج سیاه چاله بسیار مهم خواهد بود.
اخترشناسان همچنان به این جرم کیهانی توجه دارند، چرا که ممکن است کار دیگری که به طور معمول امکان پذیر نیست و تاکنون دیده نشده، انجام دهد.
