ماه تنها قمر طبیعی سیاره ما آنقدر دارای عوارض سطحی مختلف است که رصد آنها میتواند هر ستارهشناس را یک عمر مشغول نگه دارد. در این مطلب 10 منطقه چشمگیر ماه برای شروع رصد شما معرفی شده است.
سرچشمه جزر و مد اقیانوسی ما و تنها دنیای دیگری که بشر تاکنون به آن قدم گذاشته است، ماه مکانی آشنا و ملموس به نظر میرسد. یک چهارم قطر زمین و تنها حدود یک سوم میلیون کیلومتر دورتر، ماه 100 برابر نزدیکتر از زهره است.
با توجه به نزدیکی، روشنایی و اندازه ظاهری بزرگ آن، به راحتی میتوان فهمید که چرا ماه قرنها بشر را مسحور خود کرده است: حداقل به این دلیل که تا همین اواخر نمیتوانستیم نگاهی اجمالی به سمت دور ماه داشته باشیم.
ماه همچنین هدف فوق العادهای برای عکاسی نجومی است.توجه نمایید که برخی از تصاویر این مطلب توسط ماهوارههای نقشهبردار از ماه گرفته شدهاند و با تلسکوپهای زمینی نمیتوان به این کیفیت رسید.
رصدگران پیش از اختراع تلسکوپ متوجه الگوی تغییرناپذیری از لکههای تیرهتر شدند که بعداً به عنوان دریاهای قمری یا «دریا» شناخته شدند ، زیرا تصور میشد که آنها تودههای آبی وسیعی هستند.
این دریاها به عنوان آزمون رورشاخ برای فرهنگهای مختلف عمل میکنند: چهره «مردی در ماه» که در سنت غربی مشاهده میشود، «خرگوش» برنجکوب در سُنت آسیای شرقی، یا «بانوی در حال خواندن کتاب» از نیمکره جنوبی، فقط بهعنوان سه مثال.
دلیل اینکه میبینیم که همیشه عوارض سطحی یکسانی رو به ماه هستند این است که زمان گردش ماه به دور زمین برابر با چرخش ماه به دور خودش است. به این معنی که یک بار حول محور خود در همان 27.3 روز (ماه نجومی) میچرخد تا یک دور گردشش به دور سیاره ما کامل شود.
رصد ماه
ماه مکانی آرمانی برای شروع جهانگردی رصدی شماست، زیرا بزرگ، روشن و پوشیده از جزئیات شگفتانگیز است (برای اطلاعات بیشتر در این مورد، راهنمای ما را برای رصد ماه بخوانید ).
اما چیزی که اکثر رصدگران مبتدی را شگفتزده میکند، تنوع آن است. اگرچه نیمکره یکسانی همیشه رو به زمین است، اما آنچه در ماه میتوانید ببینید از شب به شب تغییر میکند.
شاید قابل بخشش باشید اگر فکر میکنید که ماه کامل بهترین زمان برای رصد همدم نزدیک ما است – اما نه اینطور نیست.
در حالی که این زمان خوبی برای دیدن پرتوهای بلند و درخشان پرتابی اطراف دهانههای برجستهای مانند تیکو است، ارتفاع بالای خورشید در آسمانِ ماه به این معنی است که هیچ سایهای ایجاد نمیشود و در نتیجه منظرهای شستهرفته از ماه بوجود میآید.
به طور کلی، بهترین زمان برای رصد هر عارضه خاصی از ماه، زمانی است که رُوشمرز (خط مرزی که روز و شب ماه را از هم جدا میکند) نزدیک به آن است. اینجا منطقهای است که خورشید در آن یا در حال طلوع یا غروب است، جایی که لبههای دهانه و قلههای کوه به صورت چشمگیری برجسته هستند و سایههای سیاه رنگی جوهری را در سطح ماه ایجاد میکنند که وجود آنها را مبالغه میکند. آنهایی که دورتر از روشمرز هستند به سختی سایهای از خود نشان میدهند و تشخیص آنها سختتر است.
با رصد ماه با چشم غیرمسلح میتوان پیشرفت اهله (فاز) ماه، اثرات قرص کامل مانند زمینتاب و دریاهای اصلی ماه را به راحتی رصد کرد.
اگر ماه را با دوربین دوچشمی رصد کنید، جزئیاتی را که میبینید افزایش میدهد: و همچنین دریاهای تاریک، اکنون میتوانید دهانههای منفرد و رشتهکوههای بزرگ را، بهویژه نزدیک به روشمرز، تشخیص دهید.
کوچکترین دهانههایی که میتوانید برای رصد انتخاب کنید به این بستگی دارد که چگونه میتوانید دوربین دوچشمی خود را ثابت نگه دارید، اما دوچشمی 50×7 باید به راحتی عوارض سطحی تا حدود 50 کیلومتر را نشان دهد.
منظره تلسکوپی از ماه شگفت انگیز است و هرگز کهنه نمیشود. در بزرگنماییهای کم، میزان جزئیات قابل مشاهده نفسگیر است، بهویژه نزدیک به روشمرز که در آن سایههای چشمگیر واقعاً به تأکید بر جزئیات کمک میکنند. افزایش بزرگنمایی با استفاده از چشمیهای فاصله کانونی کوتاهتر، نزدیکترتان میکند و فرصتی برای «پرسه زدن» در اطراف ماه به شما میدهد.
در زیر 10 مورد از بهترین عارضهها برای رصد در ماه آورده شده است. میتوانید از نقشه ماه ما در بالا استفاده کنید تا به شما در یافتن هر یک از عارضهها کمک کند.
10 عارضه برتر برای رصد در ماه
شیار هدلی (Hadley Rille)
تجهیزات مورد نیاز برای دیدن : تلسکوپ بزرگ
شیار هدلی به عنوان یکی از عارضههایی که فضانوردان آپولو 15 آنرا کاوش کردهاند، شهرت دارد، همچنین هدفی عالی برای جستجوی با تلسکوپ بزرگ است. تحت نور مناسب به صورت خط سیاه پرپیچ و خم کوچکی در نزدیکی انتهای شمالی رشته کوه آپناین ظاهر میشود.
دهانه گریمالدی (Crater Grimaldi)
تجهیزات مورد نیاز برای دیدن : دوربین دوچشمی
این حوضهی تاریک به وسعت 173 کیلومتر که با چشم غیرمسلح قابل مشاهده است، به نام دهانه گریمالدی (Crater Grimaldi) ، جزئیات زیادی را از طریق دوربینهای دوچشمی و تلسکوپ نشان میدهد، از جمله دیوارهای فرسوده، برآمدگیها و تپههای کم ارتفاع.
دهانه کوپرنیک (Crater Copernicus)
تجهیزات مورد نیاز برای دیدن : تلسکوپ کوچک
دهانه کوپرنیک در قلب سامانه عظیمی از پرتوهای درخشان که صدها کیلومتر پخش میشود قرار دارد، دهانهای به وسعت 93 کیلومتر که لبه پلکانی متمایزی دارد.
دهانه افلاطون (Crater Plato)
تجهیزات مورد نیاز برای دیدن : تلسکوپ کوچک
این دهانه زیبا با پهنای 109 کیلومتر در میان مناظر دندانهدار در نزدیکی لبه شمالی دریای باران قرار گرفته است. دارای کف صاف است و توسط عوارض جالبی احاطه شده است، از جمله شیارهای پلاتو (Rima Plato) و کوههای تنریف (Montes Teneriffe).
کوههای آپنین (Apennines)
تجهیزات مورد نیاز برای دیدن آن : تلسکوپ کوچک
رشته کوه آپنین بیش از 900 کیلومتر در سطح ماه امتداد دارد. به ویژه هنگامی که از کنار روشن می شود، زمانی که قلهها سایههای سیاه رنگ و بزرگی را روی مناظر اطراف میاندازند بسیار چشمگیر است.
دره آلپ (Vallis Alpes)
تجهیزات مورد نیاز برای دیدن آن : تلسکوپ کوچک
در میان رشتهکوه آلپ، درهی آلپ به طول 130 کیلومتر، یکی از جالبترین ویژگیهای سطح ماه است. این دره را میتوان حتی با تلسکوپی کوچک نیز رصد کرد.
دهانه گاسندی (Crater Gassendi)
تجهیزات مورد نیاز برای دیدن آن : تلسکوپ کوچک
دهانهی 110 کیلومتری شگفتانگیزی در لبه شمالی دریای رطوبت (Mare Humorum). در زیر نور مناسب، میتوانید شبکهای فوقالعاده از شیارها را در کف آن ببینید.
دیوارهی راست (Rupes Recta)
تجهیزات مورد نیاز برای دیدن آن : تلسکوپ کوچک
این گسل 110 کیلومتری که بیشتر به عنوان دیوار راست شناخته میشود، بیش از 270 متر از سطح ماه بالا میآید. به دنبال خط سیاه نازکی در کف دریای ابرها (Mare Nubium) در نزدیکی دهانه برت (Birt) باشید.
دریای بحران (Mare Crisium)
تجهیزات مورد نیاز برای دیدن آن : دوربین دوچشمی
این دریای 570×620 کیلومتری یکی از متمایزترین عوارض ماه است. در نزدیکی لبه شرقی قرار دارد و با چشم غیرمسلح به صورت لکهی بیضی شکل تیرهای به وضوح قابل مشاهده است. بر خلاف دریاهای دیگر، دریای بحران کاملاً جدا افتاده است. کف تاریک و صاف آن دارای مرزی بلندتر است که سایههای خارقالعادهای را با نزدیک شدن روشمرز و عبور آن از دریا نشان میدهد.
دهانههای بطلمیوس (Ptolemaeus)، آلفونسوس (Alphonsus) و آرزاشل (Arzachel)
تجهیزات مورد نیاز برای دیدن آن : تلسکوپ کوچک
این سه دهانه چشمگیر نزدیک به مرکز سمت نزدیک ماه قرار دارند. بزرگترین آنها، بطلمیوس، دارای کف صاف است که با دهانههای بسیار کوچکتری پوشیده شده است.