ارسال ماهواره به فضا هزینهی زیادی دارد اما وجود ماهوارهها برای ستارهشناسی ضروری است زیرا آنها میتوانند تلسکوپها را به خارج از جو زمین ببرند. امروزه توسعه تلسکوپ بالنی جدیدی میتواند هزینههای ارسال تلسکوپ به فضا را کاهش دهد.
به گزارش اورانوس و به نقل از یونیورس تودی، جو زمین و اغتشاشهای آب و هوایی آن مانع از ثبت تصاویر مناسب از اعماق آسمان میشود و اگر طی عکاسی از هدفی خاص در آسمان ابرها از جلوی آن عبور کنند، تصویر حاصل به کلی خراب میشود. به همین دلیل برخی از چشمگیرترین تصاویر نجومی توسط تلسکوپهای فضایی مانند هابل ثبت شدهاند. اما اکنون گروهی از محققان دانشگاه دورهام در تورنتو و پرینستون راهی جدید برای ثبت اجرام اعماق آسمان یافتهاند که نیازی به پرتاب ماهواره ندارد. آنها تصمیم دارند از بالن استفاده کنند.
در این پروژه که تلسکوپ تصویربرداری بالن فشار بالا (Superpressure Balloon-born Imaging telescope یا SuperBIT) نام دارد از بالنی پر شده از هلیوم به اندازهی استادیوم فوتبال برای بالا بردن تلسکوپ نیم متری تا ارتفاع ۴۰ کیلومتری استفاده میشود. در چنین ارتفاعی تلسکوپ بالاتر از ۹۹.۵ درصد جو زمین قرار میگیرند و میتوانند تصاویر فوقالعادهای مشابه هابل ثبت کنند.
تلسکوپ مورد نظر فناوری جدیدی ندارد و نکتهی قابل توجه این پروژه بالن آن است. پیش از این بالنهای بزرگ قادر به حفظ فشار خود برای مدت طولانی نبودند اما ناسا به تازگی موفق به ساخت بالن پرفشاری شده است که میتواند هلیوم خود را تا ماهها حفظ کند، این قابلیت به تلسکوپ امکان جمعآوری دادههایی واضح را میدهد.
آرایهای به بالن برای ثابت ماندن آن کمک میکند. در آزمایشی که در سال 1398 انجام شد تلسکوپ در طول یک ساعت تنها 3600/1 درجه تغییر داشت. دقت بالا و تمرکز بر روی یک نقطه به مدت طولانی برای گرفتن تصاویر مناسب ضروری است و به نظر میرسد SuperBIT از این آزمایش سربلند بیرون آمده باشد.
مزیت دیگر این تلسکوپ نسبت به سایر تلسکوپها پایین آمدن آن است. هابل که برای مدت بیش از ۳۰ سال در حال تصویربرداری از اعماق آسمان است همچنان از تجهیزات مشابه ۳۰ سال قبل استفاده میکند و تعمیر آن دشوار است. در حالی که با استفاده از تلسکوپهای بالنی میتوان تلسکوپهای جدید و به روزرسانی شده به فضا ارسال کرد آن هم با فاصله چند ماه از تلسکوپ قبلی. هزینه طراحی و ارسال این نوع تلسکوپ بسیار ارزانتر و در حدود پنج میلیون دلار خواهد بود.


اولین عملیات این تلسکوپ بالنی برای اردیبهشت سال 1401 برنامهریزی شده است و این بالن از واناکا در نیوزیلند اوج خواهد گرفت. این تلسکوپ با استفاده از باتریهای خورشیدی شارژ میشود و تصاویری از آسمان شب میگیرد. این عملیات آغازی بر این رصدهاست زیرا دانشمندان در حال کار برای ارسال تلسکوپهای 1.5 متری با بالن هستند. سیستم حمل بالنی قابلیت حما تلسکوپهایی تا قطر 2 متر را دارد که حدود اندازه تلسکوپ هابل است.
از این نوع بالونها برای گونههای متفاوت تلسکوپ میتوان بهره برد. بسیار از طول موجها از زیر جو زمین قابل رصد نیستند و این نوع بالن میتواند به راحتی گستره وسیعی از ابزارها در طول موجها و حساسیتهای گوناگون را با خود به فضا ببرد.