ستارهشناسان منبع کوچک و فشردهای را شناسایی کردهاند که در شکافی در قرص اطراف ستاره جوانی جاسازی شده است. آنها معتقدند این صحنه تولد سیاره نوزاد است که در حال رشد و گردآوری جرم از قرص گاز و غبار حول ستاره است.


منظومههای پیشسیارهای، نگاهی اجمالی و نادر به تاریخ تکامل منظومههای خورشیدی مانند منظومه خودمان ارائه میدهند. قبلاً از رصدها و نظریههای گسترده میدانیم که منظومههای خورشیدی به عنوان ابرهای عظیم گاز بین ستارهای شروع میشوند که سپس فشرده میشوند و شروع به چرخش میکنند. در نهایت آن گاز در حال چرخش در قرصی مسطح میشود و سیارات در اطراف هسته مرکزی شروع به تشکیل میکنند.
در حالی که درک بسیار خوبی از تصویر کلی ماجرا داریم، جزئیات نحوه تشکیل سیارات، به ویژه تفاوت بین سیارات سنگی درونی و جهانهای غولپیکر بیرونی را درک نمیکنیم. بنابراین هر چه بتوانیم رصدهای مستقیم بیشتری از سیستمهای پیش سیارهای انجام دهیم، درک بهتری خواهیم داشت.
متاسفانه روند شکلگیری سیاره در طول میلیونها سال انجام میشود، بنابراین اینطور نیست که بتوانیم فقط به یک منظومه خیره شویم و تکامل آن را جلوی چشمان خود تماشا کنیم.
یا می توانیم؟
به گزارش اورانوس از یونیورس تودی، گروهی از اخترشناسان مجموعهای از رصدها مربوط به تقریباً یک دهه از منظومهای به نام HD169142 را منتشر کردهاند. این سیستم وضعیت قرارگیری بسیار مناسبی دارد، زیرا از دید ما، از رو به رو دیده میشود، بنابراین نمای کاملی از کل سیستم را دریافت میکنیم. این منظومه قرصی است که در حال طی کردن فرآیند تولد سیاره است.
رصدهای قبلی قبلاً شکاف حلقه مانندی را در قرص شناسایی کرده بود که در فاصله 37 واحد نجومی از ستاره مرکزی قرار دارد. رصدهای بعدی شی کوچکی را کشف کردند که در آن شکاف جای گرفته بود. این گروه در طی چندین سال، رصدهای مکرری انجام داد و متوجه شد که جسم کوچک و فشرده در حال حرکت است.
این گروه استدلال میکند که آنها در حال تماشای سیاره نوزادی هستند که در اطراف ستاره حرکت میکند. آنها بر این باورند که این جرم سیاره است زیرا حرکت منبع درخشان با حرکت معمولی کپلری سیاره به دور ستاره مطابقت دارد. دوم، لبههای شکاف بسیار روشن هستند، که از شبیهسازیهای نظری انتظار میرود که در آنجا سیارهای با گرانش خود شکافی را در قرص ایجاد کرده است.
در نهایت، این گروه ساختارهای مارپیچی شکل را در قرص مشاهده کردهاند که از شکاف خارج میشوند. این همچنین از محاسبات نظری مبتنی بر تاثیر گرانشی سیاره بر بقیه قرص انتظار میرود.
آنها معتقدند که این پیش سیاره تقریباً همجرم مشتری است و هنوز در حال شکلگیری است. قبلاً گاز زیادی جمع کرده و آن گاز را از حلقه خود جمع کرده است و احتمالاً گاز بیشتری از دیسک اطراف به سیاره میرود. ما هنوز توانایی رصدی برای تعیین اینکه آیا سیارات دیگری در داخل قرص در حال شکلگیری هستند یا نه، نداریم، اما ادامه مطالعات روی این منظومه نوزاد میتواند چگونگی شکلگیری سیاراتی مانند مشتری خودمان را روشن کند.