کشف مخزن آب نمک در عمق 40 کیلومتری زیر سطح سرس

ماموریت فجر (Dawn) ناسا با مطالعه بر روی کمربند سیارکی میان مریخ و مشتری در طی 11 سال شناخت ما از سیارک کوتوله­­‌ی سرس را عمیقا تغییر داده است. تجزیه­ و تحلیل جدید داده­­‌های جمع­‌آوری شده در طی مراحل آخر این ماموریت پاسخ­های قانع کننده­‌ایی به سوالات دیرینه در مورد ترکیبات سرس داده است که با حضور مخزن آب نمک در عمق 40 کیلومتری زیر سطح سرس آغاز می­‌شود.

آب نمک سرس
تصویری موزاییکی با رنگ‌آمیزی کاذب برای مشخص کردن شورآب

به گزارش اورانوس و به نقل از نیواطلس، با بررسی داده­‌های ماموریت فجر که در طی چند سال اخیر ادامه دارد، دانشمندان تکه­‌های پازل حرکت­‌های زمین­‌شناسی مختص سرس را کنار هم چیده‌اند، ماهیت تکه­‌های غیرمعمول و روشن که در دهانه­‌ی اوکاتور (Occator) نمایان می­‌شوند و رازآلود است و دانشمندان تلاش می‌کنند تا دریابند که چگونه شکل می­‌گیرند و نشانگر چه چیزی هستند.

شواهد نشان می­‌دهد که این نهشته­‌ها از حباب­های مایعی-نمکی در سطح شکل گرفته­‌اند و این نهشته­‌ها بازتابندگی بالا در پوسته را بوجود آورده­‌اند، اما چنین مایعی از کجا می­‌آید؟ در حالی­که مخزن زیر­آبی آب نمک به عنوان احتمالی قوی مشاهده شده است، کشف شواهد جدید دانشمندان را به این نتیجه رسانده است که نه تنها واقعیت همین است، بلکه فعالیت­های زمین­‌شناسی مداوم باعث می­‌شود سطح نمکی بصورت روشن و درخشان نمایان شود.

انتظار می­‌رود که آب حاوی نمک در سطح سرس، آب خود را در طی چند قرن از دست بدهند. اما این گروه ترکیبات نمکی که هنوز هم آب داشتند را در یکی از نقاط روشن شناخته شده به نام سرآلیا فاکولا (Cerealia Facula) پیدا کرده­‌اند که اشاره بر این موضوع دارد که آن­ها اخیرا به سطح راه پیدا کرده­‌اند . به گفته­‌ی مدیریت تحقیقات ماموریت فجر کارولا رایموند (Carola Raymond)  مسیرهای این پروسه را تا میلیون­ها سال یعنی زمان اصابت دهانه، می­‌توان ردیابی کرد.

وی توضیح می­‌دهد: در بزرگترین نهشت در سرآلیا فاکولا توسط ذوب منطقه­ایی خشک در زیر سطح بر اثر گرمای حاصل از اصابت که موجب تشکیل دهانه در 20 میلیون سال قبل شده است، انبوهی از نمک تامین شده است. گرمای اصابت بعد از چند میلیون سال فروکش کرده است اما این اصابت با ایجاد شکاف­های بزرگ به سمت مخزن­های عمیق و دراز مدت امکان نفوذ آب نمک به سطح را ایجاد کرده است.

پشتیبانی بیشتر از ایده­‌ی وجود مایعات در سرس، موجب کشف تپه­های کوچک شبیه تپه­‌های منجمد (Pingos) در زمین شده­‌اند که کوه­های یخی کوچک در مناطق قطبی هستند که تحت فشار آب­های زیرزمینی ایجاد شده­‌اند.این پدیده قبلا در مریخ دیده شده بود اما در هیچ سیاره­‌ی کوتوله­‌ایی دیده نشده بود.

این گروه همچنین با استفاده از آخرین داده‌­های  فجر اندازه­‌گیری­‌های گرانشی جدیدی در سرس انجام دادند و مشخص شد که مخازن آب نمک در حدود عمق 40 کیلومتری و به وسعت صدها مایل است. این اندازه­‌گیری­‌های گرانشی اطلاعات جدیدی را از فضای داخلی سیاره کوتوله ارايه داد و متوجه شدند که چگالی پوسته با افزایش عمق بیشتر می­‌شود، این افزایش چگالی بیشتر از آن است که فقط با فشار توضیح داده شود. به اعتقاد گروه این نتیجه­‌ی ترکیب نمک مخازن زیرزمینی با گل در پوسته‌­ی زیرین و انجماد آن است.

مدیر ماموریت مارک رایمن (Marc Rayman) از آزمایشگاه پیش رانش جت ناسا در کالیفرنیای جنوبی می­گوید: فجر  از زمان آغاز ماموریت خارق­‌العاده­‌ی فضایی بیشتر از آنچه که انتظارش را داشته باشیم انجام داده است.

این اکتشافات جدید و هیجان­‌انگیز در پایان ماموریت پربار و طولانی، قدردانی بسیار خوبی از این کاوشگر مورد توجه میان سیاره­‌ایی است.

درمجلات  Nature CommunicationsNature Geoscience و Nature Astronomy سه مقاله در توصیف این اکتشافات چاپ شده است.

 

منبع

درباره ی سلدا صالحيان

منجم آماتور

دیدگاهتان را بنویسید