عکاسی نجومی فقط با استفاده از دوربین تلفن همراه ممکن است که غیرممکن به نظر برسد. اما سوژه‌های خاصی وجود دارند که با این روش می‌توان از آنها عکس گرفت. در ابتدا از سوژه‌های نورانی شروع می‌کنیم و آهسته به سمت هدف‌های چالش‌برانگیزتر می‌رویم.
برای عکاسی نجومی دوربین بعضی تلفن‌های همراه مناسب‌تر است. بهترین گوشی برای این‌کار آنهایی هستند که امکان کنترل کامل بر روی زمان نوردهی (Exposure)، حساسیت (ISO) و فوکوس (مهمتر از همه) می‌دهند. از آن‌جایی که امکانات و قابلیت‌های گوشی‌ها باهم بسیار متفاوت است، برای حل موانعی که ممکن است با آنها روبرو شوید لم‌هایی هم معرفی کرده‌ایم.
مقالات مقدماتی درباره عکاسی نجومی از آسمان شب:
- عکاسی نجومی و آسمان شب؛ مقدمات
- چطور از آسمان شب عکس بگیریم
- عکاسی نجومی با ردیاب ستاره‌ای
- مقدمات عکاسی نجومی، چطور عکس رد ستاره‌ای بگیریم
- عکاسی نجومی از مناظر شبانه
طلوع/غروب
اوقات حوالی طلوع و غروب خورشید سوژه مناسبی برای اغلب تلفن‌های هوشمند و تبلت‌ها است. در این مواقع هم آسمان و هم منظره زمینی به قدر کافی نورانی هستند که اتوفوکوس دوربین بدون دشواری واکنش مناسبی نشان دهد.
بعضی طلوع یا غروب‌های خورشید بهتر و زیباتر از بقیه هستند. همچنین حضور ابرها می‌تواند صحنه را با انعکاس نور سرخ خورشید در حال غروب جذاب‌تر کند.
سایه ابرها که بر جوّ می‌افتد عامل ایجاد پرتوهای شفقی می‌شود. این پدیده موجب می‌شود که به نظر برسد پرتوهایی تیره از خورشید منتشر می‌شود.
این پرتوها منظره‌ای تماشایی و شگفت‌انگیز ایجاد می‌کنند. تنها دلیلی که موجب می‌شود به نظر برسد این پرتوها از خورشید ساطع می‌شوند، پرسپکتیو است. این پرتوها در واقع باهم موازی هستند.
خورشید در حال غروب یا طلوع به نظر از خورشیدِ صلاة ظهر بزرگتر است (در این حالت هم هرگز به خورشید بی‌حفاظ نگاه نکنید) که البته خطای باصره است. با استفاده از دوربین، عکسِ خورشیدِ سرخِ بزرگ، مثل همیشه کوچک خواهد افتاد.
گوشی‌های هوشمند با خورشیدِ درخشان به روش‌های مختلفی رفتار می‌کنند.
اگر عملگرهای اتوماتیک دوربین، در محلی که خورشید باید دیده شود، گلوله سفید بزرگی ثبت کنند، برای درست کردن عکس حتی با استفاده از برنامه‌های پردازش عکس نیز کار زیادی از شما برنخواهد آمد.
اگر برنامکی داشته باشید که کنترل تنظیمات دوربین گوشی را به عهده بگیرد، می‌توانید با کم کردن حساسیت (ISO)، گشودگی (Aperture) و زمان نوردهی (Exposure) این اثر را کاهش دهید.
اکثر گوشی‌های هوشمند دارای امکانات “بازه دینامیکی گسترده” (HDR) هستند. اگر گوشی‌تان به این امکان مجهز است آن را روشن کنید. در صورت امکان در تنظیمات امکان ذخیره هردو عکس اصلی و اچ‌دی‌آر را فعال کنید. اچ‌دی‌آر اصولا بازه سایه‌روشن عکس را گسترده‌تر می‌کند تا در تصویر هم قسمتهای تاریک و هم قسمتهای روشن به خوبی دیده شوند.
گامهای بعدی
روی پیش‌زمینه عکس کار کنید. اجسام ضدنور، افراد یا پرندگان اغلب موجب ایجاد بعد در عکسهای طلوع/غروب می‌شوند. همچنین وجود توده‌های آب در پیش‌زمینه می‌تواند نتایج باشکوهی داشته باشد، به ویژه اگر سطح آب آنقدر ساکن باشد که صحنه طلوع یا غروب خورشید را منعکس کند.
برنامک‌های مفید
آیاواس: SnapSeed, HDR
اندروید: Camera HDR Studio, HDR Camera
گام اول
بهترین دست‌آورد از منظره طلوع یا غروب خورشیدی که رنگارنگ باشد حاصل می‌شود. در صورت امکان خورشید در عکستان بالای افق باشد ولی در پشت ابرها، کم‌نور شده باشد. کادرتان را طوری بگیرید که یک‌سوم تصویر زیر افق و دوسوم آن آسمان باشد. بهتر است که عکس (گوشی) را افقی بگیرید.
گام دوم
اگر گوشی‌تان اچ‌دی‌آر دارد آن را روشن کنید. اکثر گوش‌هایی که به این امکان مجهز هستند، اجازه ذخیره هر دو عکس اصلی و عکس پردازش شده توسط دوربین را می‌دهند. در این صورت هر دو عکس را ذخیره کنید.
گام سوم
انجام تنظیمات نهایی توسط برنامک دیگری می‌تواند عکستان را چشم‌گیرتر کند. مراقب باشید که در این‌کار زیاده‌روی نکنید.
پدیده‌های جوی
زمانی که از روی زمین به آسمان نگاه می‌کنیم، از میان جو سیاره‌مان به آسمان را نظاره می‌کنیم. نور خورشید در داخل جو اثرات جالبی ایجاد می‌کند که اغلب آنقدر نورانی هستند که با دوربین تلفن همراه بتوان از آنها عکس گرفت.
نوردهی و تنظیمات اتوماتیک در عکاسی از پدیده‌های نورانی اغلب مشکل‌آفرین است اما اگر از اچ‌دی‌آر استفاده کنید وضعیت بهتر می‌شود.
همچنین از برنامکی استفاده کنید امکان کنترل دستی تنظیمات دوربین را در اختیارتان بگذارد. پدیده‌های ناشی از خورشید مانند رنگین‌کمان معکوس (Circumzenithal Arc)، هاله خورشید (Solar Halo)، خورشید کاذب (Sundog) سوژه‌های خوبی برای عکاسی هستند.
پدیده‌های مشابهی هم توسط ماه ایجاد می‌شود که برای عکاسی جذاب هستند اما کم‌نورتر بوده و ثبت آنها سخت‌تر است.
البته دوربینهای گوشی‌های مختلف، توانایی‌های متفاوتی برای عکاسی شبانه دارند. بنابراین سوژه یا روشی که برای مدلی از گوشی همراه مناسب نباشد، می‌تواند برای دیگری مناسب باشد.
اگر فکر می‌کنید که این عکسها برای هواشناس‌ها مناسب است و جز عکاسی نجومی با دوربین تلفن همراه به حساب نمی‌آید، بگذارید پلی بین نجوم و هواشناسی بزنیم. عکاسی از ابرهای شب‌تاب (Noctilucent cloud). این ابرها معمولا از اوایل خرداد تا نیمه مرداد ظاهر می‌شوند. این ابرها 7 برابر از ابرهای معمولی درخشان‌تر هستند. آنها در ارتفاع بالایی حضور دارند. به همین دلیل وقتی خورشید برای افراد ساکن روی زمین غروب کرده، برای آنها هنوز غروب نکرده.
ابرهای شب‌تاب نورانی توسط بعضی دوربینهای گوشی همراه قابل ثبت است. استفاده از نوردهی طولانی یا پشته کردن عکسها بسیار مفید خواهد بود.
این ابرها در روز دیده نمی‌شوند اما بعد از غروب وقتی که آسمان رو به تاریکی می‌رود، یا قبل از طلوع وقتی هنوز آسمان کاملا روشن نشده، دیده می‌شوند. در این اوقات نورکافی برای فعال کردن عملکردهای خودکار دوربین وجود دارد.
توجه کنید که تعادل نور را برقرار کنید. اگر آسمان در عکس بیش از اندازه روشن شود، ابرهای شب‌تاب دیگر در عکس دیده نخواهند شد.
گامهای بعدی
اگر می‌توانید گوشی‌تان را بدون لرزش نگه دارید، از منظره چندین عکس بگیرید و سپس توسط برنامه‌های کامپیوتری مانند StarStax آنها را روی هم پشته کنید. با این کار عکس‌هایتان را روی‌هم می‌ریزید و نویز عکستان کاهش می‌یابد.
برنامک‌های مفید
آیاواس : Night Modes, ProCam
اندروید : Long Exposure Camera 2, Night Camera
گام اول
شکار پدیده‌های جوی مانند هاله‌ها یا کمان‌ها ممکن است برای سیستم اتوفوکوس دوربین مشکل باشد. اگر دوربین‌تان سیستم دستی فوکوس دارد با استفاده از خط افق، دوربین را روی بینهایت تنظیم کنید. یا با استفاده از برنامک‌های جانبی، فوکوس را روی بینهایت تنظیم کنید.
گام دوم
اگر منظره‌ای از ابرهای شب‌تاب در مقابل دارید، از برنامکی برای کنترل دستی تنظیمات دوربین گوشی‌تان استفاده کنید. زمان نوردهی را بین یک تا 10 ثانیه قرار دهید و حساسیت را روی 800 بگذارید. اینجا هم فوکوس باید روی بینهایت باشد.
گام سوم
گوشی‌تان را به جایی مستحکم تکیه بدهید با آن را روی سه‌پایه سوار کنید. بعضی دوربینهای گوشی همراه با استفاده از دکمه تغییر حجم صدا روی هدفون اقدام به گرفتن عکس می‌کنند. برای نلرزیدن گوشی هنگام فشردن دکمه گرفتن عکس، از چنین هدفون‌هایی سعی کنید استفاده کنید. چند عکس بگیرید و سپس نتیجه را بررسی کنید.
سیارات درخشان
عکاسی نجومی با دوربین تلفن همراه در زمینه سیارات نیز حرف برای گفتن دارد. سیاره‌ها ممکن است بسیار درخشان شوند، به‌ویژه سیاره زهره. زهره در مقابل پی‌زمینه تیره جلوه بیشتری دارد. اما فوکوس اتوماتیک دوربین تلفن همراه برای این نقطه نورانی با مشکلاتی مواجه می‌شود.
راه پیشنهادی ما این است که از زهره برفراز افقی که کمی نورانی است عکس بگیرید. با این‌کار دوربین بر روی افق فوکوس می‌کند و تصویر زهره هم به خوبی ثبت می‌شود.
بعضی گوشی‌ها هم دارای امکان “قفل فوکوس” هستند. با استفاده از این امکان دوربین را روی هر افق دوردستی فوکوس و قفل می‌کنید و سپس به دوربین را سمت زهره گرفته و عکس می‌گیرید.
مریخ و مشتری هم برای اکثر دوربین گوشی‌ها هدف مناسبی است. در اغلب اوقات مریخ چندان نورانی نیست. اما همگامی که در نزدیکی مقابله باشد، حتی از مشتری هم می‌تواند پرنورتر باشد. در عکاسی از این‌ها هم می‌توانید از افقی که کمی نورانی است استفاده کنید تا بتوانید روی منظره فوکوس کنید.
گامهای بعدی
اگر علاقمندید که عکستان از سیارات، بزرگتر از نقاطه‌هایی روشن باشد، دوربین گوشی‌تان را در پشت چشمی تلسکوپ قرار دهید. البته ابتدا باید تلسکوپ را با چشم بر روی هدف فوکوس کرده باشید. این روش آفوکال (Afocal) نام دارد. برای این کار به مقداری تمرین و دستهایی بی‌لرزش نیازمندید.
برنامک‌های مفید
آیاواس : Night Cam, 645 Pro
اندروید : Camera FV-5, Open Camera
گام اول
داشتن افقی که مناطق نسبتا روشن در آن وجود داشته باشد تا بتوانید روی آنها فوکوس کنید ضروری است. اگر افق منظره جالبی دارد بخش بیشتری از عکس را به آن اختصاص دهید تا عکستان بافت و مفهوم بهتری داشته باشد.
گام دوم
سیارات درخشان با استفاده از تنظیمات اتوماتیک دوربین معمولا قابل ثبت هستند. اگر چنین نبود با استفاده از برنامک‌ها جانبی فوکوس را در بینهایت، حساسیت را از متوسط تا زیاد و زمان نوردهی را یک ثانیه قرار دهید.اگر عکس نویز زیادی داشت، حساسیت را کم کنید.
گام سوم
برای اینکه دوربین نلرزد آن را به جای مستحکمی تکیه دهید. اگر مدل گوشی‌تان از سیستم عکاسی از طریق هدفون پشتیبانی می‌کند، عکستان را با این روش بگیرید.
صورت‌های فلکی
ثبت ستاره‌ها با استفاده از دوربین گوشی‌های همراه کار مشکلی است زیرا اغلب ستاره‌ها خیلی نورانی نیستند. توصیه ما این است که سعی‌تان را بکنید و ببینید نتیجه چطور خواهد شد. فوکوس کردن اینجا چالشی مهم است. اگر برای سیارات از افقِ کمی روشن استفاده می‌کردیم، اینجا چنین افقی می‌تواند ستاره‌ها را از دیده پنهان کند.
اگر دوربین گوشی‌تان دارای امکان کنترل دستی فوکوس است از برنامک‌های جانبی برای کنترل تنظیمات از جمله فوکوس استفاده کنید. این برنامک‌ها معمولا دارای تنظیم کننده فاصله هستند. اگر از عملکرد آن در فواصل مختلف مطمئن نبود در طول روز آن را به‌ویژه در فاصله بینهایت آزمایش کنید.
پس از اینکه فهمیدید چطور فوکوس دوربین گوشی‌تان را روی بینهایت تنظیم کنید، وقت آن است که حساسیت را در مقدار حداکثری بگذارید. اینجا معمولا جایی است که اغلب دوربین‌ها کم می‌آورند و حساسیت و زمان نوردهی آنها شامل مقادیر کم می‌شود.
اما تسلیم نشوید و با ثابت نگه‌داشتن گوشی برای مدت حداقل یک ثانیه کارتان را پیش ببرید. اگر دستتان در حین عکاسی بلرزد، نور ستاره‌ای که قصد ثبت آن را دارید روی حسگر دوربین جابجا می‌شود و نتیجه جالب نخواهد شد.
استفاده از سه‌پایه های ارزان‌قیمت گوشی همراه در نتیجه عکستان تاثیر فوق‌العاده‌ای خواهد داشت.
عکسهای گرفته شده از ستاره‌ها معمولا جذاب نیست و تاریک به نظر می‌رسد. اما اغلب با ویرایش عکس نتایج خوبی بدست می‌آید.
تا وقتی که به دنبال ثبت ستاره‌های کم‌نور نباشید، دوربین اغلب گوشی‌های همراه می‌تواند صورت‌های فلکی پرنور را ثبت کند. در مورد خط شدن ستاره‌ها در عکستان نگران نباشید زیرا احتمالا مدت نوردهی‌تان آنقدر زیاد نیست.
گامهای بعدی
عکاسی نجومی با دوربین تلفن همراه از ستاره‌ها می‌تواند توانایی واقعی آنها را در شرایط نور کم نشان دهد.
اگر در عکس‌هایتان جزئیات زیادی نمی‌بینید پس دوربین گوشی‌تان به نهایت مرز توانایی خود رسیده. شاید زمان آن است که به ارتقا ابزار عکاسی خود به چیزی مثل دوربینهای دی‌اس‌ال‌آر فکر کنید.
برنامک‌های مفید
آیاواس: NightCap Pro, ProCam
اندروید: Camera FV-5, StarTrail Photos Generator
گام اول
برای شروع بهتر است سراغ صورت‌های فلکی آشناتر و پرنورتر بروید. اسد در بهار، دجاجه در تابستان، ارابه‌ران و ثور در پاییز و جبار در زمستان.
گام دوم
حتما گوشی را در جایی ثابت کنید و از ابزارهای کنترل از راه دور یا تایمر برای عکاسی استفاده کنید. درصورت امکان از برنامک‌های جانبی برای فوکوس دستی، حساسیت و زمان نوردهی استفاده کنید.
گام سوم
ممکن است نتیجه نهایی تاریک به نظر برسد، با استفاده از برنامه‌های ویرایش عکس، levels را به سمت سفیدی جابجا کنید
منبع: اسکای‌ات‌نایت
