خبرنامه فارسی ماه فوریه 2025 دفتر ترویج نجوم اتحادیه بین‌المللی نجوم
در این خبرنامه:
- سخن سردبیر
- ویژه: بزرگداشت زنان در فیزیک خورشیدی در سال ۲۰۲۵!
۱) چهل و ششمین مدرسه بین‌المللی نجوم برای جوانان (ISYA-2025) – اکوادور
۲) با کاردئا آشنا شوید: شبه ماه جدید زمین
۳) فراخوان برای موسسات: تبدیل به مرکز یا گره OAE شوید
۴) ثبت‌نام باز است: آکادمی فضایی ملی بومیان (NISA) ۲۰۲۵
۵) مجموعه جدیدی درباره سنت‌های آسمانی آفریقا راه‌اندازی شد
۶) به‌روزرسانی‌ها از هماهنگ‌کنندگان ملی ترویج نجوم IAU (NOCs)
۷) فرصت‌ها
۸) منابع جذاب
۹) خبرنامه دفتر IAU برای ترویج نجوم به زبان‌های غیرانگلیسی
۱۰) مشارکت در خبرنامه ترویج نجوم IAU
سخن سردبیر
دوستان و همکاران عزیز،
سال ۲۰۲۵ سالی هیجان‌انگیز خواهد بود زیرا خورشید به اوج فعالیت خود نزدیک می‌شود. این به معنای شفق‌های قطبی خیره‌کننده، طوفان‌های خورشیدی و فرصت‌هایی برای یادگیری چیزهای جدید درباره خورشید است. این زمان مناسبی برای بزرگداشت دستاوردهای زنانی است که در فیزیک خورشیدی پیشرو هستند. از تلسکوپ‌های خورشیدی تا ماموریت‌های فضایی، کار آنها به ما کمک می‌کند تا اسرار نزدیک‌ترین ستاره به ما را کشف کنیم.
در این شماره، جشن‌های زنان و دختران در نجوم را برجسته می‌کنیم، با رویدادهای ویژه، سخنرانان الهام‌بخشی مانند دکتر ربکا رابینسون و فرصت‌هایی برای مشارکت. علاوه بر این، به‌روزرسانی‌های جدید کیهانی را از دست ندهید – از شبه ماه جدید (سلام، کاردئا!) تا دوره کاراموزی فوق‌العاده ناسا برای دانشجویان بومی.
پس عینک‌های خورشیدی خود را بردارید و کنجکاو بمانید – جهان منتظر شماست!
نائومی اسابر فریمپونگ، به نمایندگی از تیم دفتر IAU برای ترویج نجوم
بزرگداشت زنان در فیزیک خورشیدی در سال ۲۰۲۵
با نزدیک شدن خورشید به اوج فعالیت خود در سال ۲۰۲۵، رصدگران آسمان در سراسر جهان شاهد رویدادهای خورشیدی خیره‌کننده‌ای خواهند بود – از شفق‌های قطبی درخشان تا طوفان‌های خورشیدی قدرتمند. به مناسبت این نقطه عطف هیجان‌انگیز، دفتر ترویج نجوم (OAO) در طول سال از مشارکت زنان در فیزیک خورشیدی تجلیل خواهد کرد. این جشن‌ها از ۱۱ فوریه (روز جهانی زنان و دختران در علم) آغاز می‌شود و دستاوردهای زنانی را برجسته می‌کند که حرفه خود را به کشف اسرار نزدیک‌ترین ستاره به ما اختصاص داده‌اند. از طریق سخنرانی‌های عمومی، مصاحبه‌ها و فعالیت‌های ترویجی، از کارهای پیشگامانه زنان در تحقیقات خورشیدی تقدیر می‌کنیم و نسل بعدی دانشمندان را به کاوش در خورشید تشویق می‌کنیم.
در اولین وبینار ما شرکت کنید!
تاریخ: ۸ مارس ۲۰۲۵
ساعت: ۱ بعدازظهر به وقت PST
[اینجا ثبت‌نام کنید]
ویژه ماه مارس: دکتر ربکا رابینسون
به مناسبت روز جهانی زن در ۸ مارس، دکتر ربکا رابینسون، متخصص هلیوفیزیک و رهبر ترویج MUSE، را برجسته می‌کنیم. تحقیقات دکتر رابینسون شامل شبیه‌سازی‌های مغناطیسی-هیدرودینامیکی خورشیدی، ژئوفیزیک و اخترفیزیک است، با ماموریتی برای قابل دسترس کردن علم خورشیدی – از پارکهای ملی تا کشتی‌های تفریحی، موزه‌ها و کلاس‌های مجازی.
یکی از تمرکزهای اصلی تحقیقات او تاج خورشیدی است – لایه بیرونی جو خورشید که به طور غیرقابل توضیحی از سطح آن داغ‌تر است. در حالی که گروه او میدان مغناطیسی خورشید را مطالعه می‌کرد، به طور تصادفی ریزشراره‌ای (انفجار کوچک اما قدرتمند انرژی) را شبیه‌سازی کرد که ممکن است کلید حل این معما باشد.
برای بررسی بیشتر این انفجارهای مرموز، ناسا ماموریت Multi-slit Solar Explorer (MUSE) را در سال ۲۰۲۷ راه‌اندازی خواهد کرد. MUSE با طیف‌نگار ۳۵ شکاف پیشگامانه خود، به دانشمندان اجازه می‌دهد تا جزئیات دقیق انفجارهای خورشیدی را در به صورت زنده ثبت کنند و درک ما از چگونگی ازادسازی انرژی خورشید و تاثیر آن بر آب و هوای فضایی را متحول کنند.
از طریق تلاش‌های ترویجی خود، دکتر رابینسون علم خورشیدی را به مردم سراسر جهان عرضه می‌کند و اطمینان می‌دهد که همه – بدون توجه به پیشینه یا موقعیت مکانی – می‌توانند از شگفتی‌های خورشید ما لذت ببرند.
به ما بپیوندید تا زنان در فیزیک خورشیدی را جشن بگیریم و بخشی از این رویداد گسترده در منظومه شمسی باشید! برای رویدادهای اینده، فعالیت‌های تعاملی و راه‌های بیشتر برای مشارکت، با ما همراه باشید.
۱) چهل و ششمین مدرسه بین‌المللی نجوم برای جوانان (ISYA-2025) – اکوادور
ISYA 2025، که در دانشگاه یاچای تک اکوادور (۶ تا ۲۶ ژوئیه ۲۰۲۵) برگزار می‌شود، آموزش فشرده ۳ هفته‌ای برای دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری ارائه می‌دهد. این برنامه که توسط برترین متخصصان بین‌المللی هدایت می‌شود، شامل اخترفیزیک ستاره‌ای، کهکشان‌ها، کیهان‌شناسی، رصد رادیویی، رصد نوری، یادگیری ماشین و بیشتر است. دانشجویان در سخنرانی‌ها، آموزش‌های عملی و پروژه‌های تحقیقاتی با استفاده از داده‌های واقعی رصدی و شبیه‌سازی شرکت خواهند کرد.
علاوه بر مباحث علمی، شرکت‌کنندگان از طریق بازدیدها و رویدادها، میراث فرهنگی، باستان‌شناسی و علمی غنی اکوادور را تجربه خواهند کرد. این مدرسه برای دانشجویان امریکای لاتین و کارائیب است.
مهلت ثبت‌نام: ۱۵ مارس ۲۰۲۵
مکان: اورکوکی، اکوادور
برنامه حضوری
۲) با کاردئا اشنا شوید: شبه ماه جدید زمین
رای جهانی، سیارک نزدیک به زمین ۲۰۰۴ GU9 را به نام ۱۶۴۲۰۷ کاردئا، به عنوان الهه رومی استانه‌ها نامگذاری کرده است! اما شبه ماه دقیقا چیست؟ برخلاف ماه ما که مستقیما به دور زمین می‌چرخد، شبه ماه مسیر خود را به دور خورشید در مداری مشابه زمین دنبال می‌کند.
از دیدگاه ناظر روی سطح زمین، سیارکی به نظر می‌رسد که در رقصی پیچیده به دور سیاره ما می‌چرخد، گاهی نزدیک‌تر و گاهی دورتر می‌شود. با نزدیک به ۳۰۰۰ نام پیشنهادی و ۱۰۰۰۰ رای، کاردئا اکنون نماد تغییر و گذار است – درست مانند مدار متغیر آن. [بیشتر بخوانید]
۳) فراخوان برای موسسات: تبدیل به مرکز یا گره OAE شوید
دفتر IAU برای آموزش نجوم (OAE) از موسسات با سابقه قوی در آموزش مرتبط با نجوم دعوت می‌کند تا به شبکه جهانی آن به عنوان مرکز یا گره OAE بپیوندند. این فرصتی برای دانشگاه‌ها، موزه‌ها، آسمان‌نماها، مراکز آموزش علمی و انجمن‌های نجومی است تا به آموزش بین‌المللی نجوم در سطح مدارس ابتدایی و متوسطه کمک کنند.
مراکز و گره‌های OAE نقش مهمی در حمایت از ماموریت OAE با تقویت همکاری‌های بین‌المللی، توسعه منابع آموزشی با کیفیت و ارتباط مربیان نجومی در سراسر جهان ایفا می‌کنند. موسسات علاقه‌مند به میزبانی یک مرکز یا گره OAE باید تا ۳۱ مارس ۲۰۲۵ نامه قصد خود را به oae@astro4edu.org ارسال کنند.
برای جزئیات بیشتر درباره فرایند درخواست، به وب‌سایت OAE مراجعه کنید. به ما بپیوندید تا آموزش نجوم را در سطح جهانی پیش ببریم!
۴) ثبت‌نام باز است: آکادمی فضایی ملی بومیان (NISA) ۲۰۲۵
آیا شما دانشجوی عفمر (STEM) از اقوام بومی هستید که به فضا علاقه‌مندید؟ آکادمی فضایی ملی بومیان (NISA) یک دوره کاراموزی ۱۰ هفته‌ای فوق‌العاده در آزمایشگاه پیشرانه جت ناسا (JPL) ارائه می‌دهد. تجربه عملی کسب کنید، با دانشمندان برجسته فضایی کار کنید و در ماموریت‌های پیشرفته فضایی مشارکت داشته باشید.
این برنامه کاملا تامین مالی شده، شامل مربی‌گری، آموزش و فرصت‌های تحقیقاتی واقعی در علوم سیاره‌ای، رباتیک، مهندسی و بیشتر است. این فرصت برای دانشجویان دانشگاهی اقوام بومی در رشته‌های عفمر در سراسر استرالیا باز است.
[اکنون اقدام کنید]. ظرفیت محدود است.۵) مجموعه جدیدی درباره سنت‌های آسمانی افریقا راه‌اندازی شد
یک مجموعه جدید پیشگامانه که سنت‌های آسمانی افریقا را بررسی می‌کند، به تازگی منتشر شده است و با پنج داستان آسمانی از مردم خویسان آغاز می‌شود. این روایت‌ها دانش اجدادی آنها از کیهان را به تصویر می‌کشند و قرار است الهام‌بخش آسمان‌نماها، مدارس و برنامه‌های آموزش معلمان در سراسر جهان باشند.
در سال ۲۰۲۵، این مجموعه گسترش می‌یابد تا مردم خوسا و زولو را شامل شود و پس از آن آسمان مصری دندارا در سال ۲۰۲۶ معرفی خواهد شد. این ابتکار، میراث نجومی غنی آفریقا را جشن می‌گیرد و آن را برای مربیان، دانش‌آموزان و علاقه‌مندان به نجوم قابل دسترس‌تر می‌کند.
متون به زبان پرتغالی در دسترس هستند.
۶) به‌روزرسانی‌ها از هماهنگ‌کنندگان ملی ترویج نجوم IAU (NOCs)
الف) طرح تامین مالی NOCs ۲۰۲۵: نجوم فراگیر برای همه!
دفتر IAU OAO با خوشحالی دریافت‌کنندگان طرح تامین مالی NOCs ۲۰۲۵ را اعلام می‌کند که از ابتکارات ترویج نجوم فراگیر در پاکستان، کامرون، بریتانیا، ایرلند، نیجریه و غنا حمایت می‌کند. این فرصت مالی، همکاری و هماهنگی بین‌المللی در شبکه NOCs را تسهیل می‌کند.
- پاکستان و کامرون – کیت‌ها و منابع نجومی برای کودکان نابینا و کم‌بینا. این ابتکار مواد آموزشی قابل دسترس را فراهم می‌کند تا نجوم برای همه، بدون توجه به توانایی بینایی، در دسترس باشد.
- بریتانیا و ایرلند – ۱۰۰ ساعت زیر یک آسمان. برنامه‌ای پویا که جوامع را زیر آسمان شب گرد هم می‌آورد و آگاهی از شگفتی‌های جهان را تقویت می‌کند.
- نیجریه و غنا – ترویج نجوم برای کودکان نابینا و کم‌بینا. پروژه‌ای اختصاص داده شده به آموزش نجومی از طریق تجربیات لمسی و شنیداری برای کودکان کم‌بینا.
این پروژه‌های الهام‌بخش موانع را می‌شکنند و نجوم را واقعا فراگیر می‌کنند. به همه دست‌اندرکاران تبریک می‌گوییم! برای به‌روزرسانی‌ها در مورد پیشرفت این ابتکارات، با ما همراه باشید.
ب) قطر
در ۲۱ ژانویه ۲۰۲۵، المپیاد نجومی قطر برای مدارس به ماموریت خود برای مشارکت دانش‌اموزان در اکتشاف فضایی ادامه داد. این المپیاد با هدف ادغام نجوم در آموزش، چالش‌های تعاملی را ارائه می‌دهد که به تقویت تحقیق علمی و تفکر انتقادی کمک می‌کند. با تقویت آموزش عفمر و یادگیری عملی، این المپیاد هدف دارد تا کنجکاوی در علم فضا را برانگیزد و نسل بعدی ستاره‌شناسان و دانشمندان قطر را الهام بخشد.
ج) هائیتی
در ۱۰ ژانویه ۲۰۲۵، انجمن نجومی هائیتی (SHA) یازدهمین سالگرد خود را با شبی الهام‌بخش به مناسبت مشتری و آموزش علمی جشن گرفت. این رویداد تعهد SHA به ترویج نجوم را نشان داد و شامل سخنرانان کلیدی بود که درباره دستاوردهای گذشته و اهداف آینده صحبت کردند.
۷) فرصت‌ها
الف) ثبت‌نام برای کنفرانس بین‌المللی AHME-2
کنفرانس میراث نجومی خاورمیانه ۲ (AHME-2) از ۶ تا ۱۰ اکتبر ۲۰۲۵ در رصدخانه اخترفیزیک بیوراکان، ارمنستان برگزار می‌شود. این رویداد به بررسی ارتباطات عمیق بین نجوم، فرهنگ، تاریخ و علم در خاورمیانه می‌پردازد. دانشمندان، محققان و علاقه‌مندان دعوت شده‌اند تا دانش خود را درباره سنت‌های نجومی تاریخی و مدرن به اشتراک بگذارند. کمک‌های سفر برای شرکت‌کنندگان واجد شرایط در دسترس است.
ب) کیهان را با برنامه ترویج دبیرستانی CMB-S4 کشف کنید
دانش‌آموزان دبیرستانی اکنون این فرصت را دارند که اسرار کیهان را از طریق برنامه ترویج دبیرستانی CMB-S4 کشف کنند. این دوره برخط رایگان، شرکت‌کنندگان را با تحقیقات پیشرفته درباره ماده تاریک، انرژی تاریک، مهبانگ و تابش زمینه کیهانی آشنا می‌کند. این دوره به صورت غیرهمزمان طراحی شده است و به دانش‌آموزان اجازه می‌دهد در زمان خود شروع کنند و به پایان برسانند. شرکت‌کنندگانی که چهار آزمون تعاملی را تکمیل کنند، گواهی رسمی مشارکت دریافت خواهند کرد. برای سوالات، با crowellj@uchicago.edu تماس بگیرید.
ج) تاریخ را ذخیره کنید! هفتمین کارگاه Shaw-IAU درباره نجوم برای آموزش
هفتمین کارگاه Shaw-IAU درباره نجوم برای آموزش از ۱۸ تا ۲۱ نوامبر ۲۰۲۵ به صورت مجازی برگزار می‌شود! این رویداد جهانی بر نجوم در مدارس، آموزش معلمان و استفاده از داده‌های علمی واقعی در آموزش، با تاکید ویژه بر کهکشان‌ها تمرکز خواهد داشت. مربیان، محققان و علاقه‌مندان به نجوم دعوت شده‌اند تا سخنرانی‌ها و پوسترها را به هر زبانی ارسال کنند (چکیده انگلیسی لازم است). این فرصت را برای ارتباط، یادگیری و همکاری در پیشبرد آموزش نجوم در سراسر جهان از دست ندهید!
به عنوان مدیر توسعه به انجمن نجومی اقیانوس آرام بپیوندید
رهبری تلاش‌های جمع‌آوری کمک‌های مالی و گسترش حمایت از ابتکارات آموزش نجوم انجمن نجومی اقیانوس آرام (ASP) را به عنوان مدیر توسعه بر عهده بگیرید و به الهام بخشیدن به نسل بعدی ستاره‌شناسان کمک کنید.
۸) منابع جذاب
الف) آیا می‌توانیم به روزنامه‌نگاری علمی اعتماد کنیم؟
در جهانی پر از اطلاعات نادرست، چگونه می‌توانیم تشخیص دهیم کدام اخبار علمی قابل اعتماد هستند؟ روزنامه‌نگاران علمی نقش مهمی در ترجمه تحقیقات دارند – اما چالش‌ها باقی هستند. در این بحث درباره دقت، اعتماد و اینده گزارش‌های علمی غوطه‌ور شوید.
در ۶ مارس ساعت ۲ بعدازظهر به وقت UTC، در وبیناری رایگان درباره تسلط بر ارتباطات علمی شرکت کنید! با دکتر جیمی گالاگر و تیم New Scientist Live کشف کنید که چگونه هزاران نفر را از طریق تجربیات تعاملی درگیر کنید. این وبینار برای محققان، مربیان و ارتباط‌دهندگان علمی عالی است!
ج) استودیو کاینات
۱) درس‌هایی از تاریخ برنامه فضایی اتحاد جماهیر شوروی [انگلیسی]
امریکا و چین در رقابت فضایی جدیدی قرار دارند، اما تاریخ چه درس‌هایی می‌تواند به ما بدهد؟ با نگاهی به رقابت جنگ سرد بین امریکا و اتحاد جماهیر شوروی، بررسی می‌کنیم که چگونه برنامه‌های فضایی تحت حکومت‌های اقتدارگرا تکامل یافتند و چه چیزی باعث جذابیت عمومی اکتشاف فضایی می‌شود. چگونه بلندپروازی‌های فضایی چین امروز با تلاش‌های شوروی برای رسیدن به ماه در دهه ۱۹۶۰ مقایسه می‌شود؟
۲) رژه سیاره‌ای تماشایی ژانویه: زهره، مریخ، مشتری و زحل [انگلیسی]
این ماه فرصتی فوق‌العاده برای مشاهده زهره، مریخ، مشتری و زحل در آسمان شب است –نمایشی واقعا آسمانی! در این قسمت، مونته و اخترفیزیک‌دان سلمان حمید علم پشت این تراز نادر سیاره‌ای را بررسی می‌کنند و به مفهوم حرکت بازگشتی مریخ می‌پردازند.
۳) شیرجه رکوردشکن کاوشگر خورشیدی پارکر نزدیک خورشید! [انگلیسی]
کاوشگر خورشیدی پارکر به تازگی رکورد سریع‌ترین فضاپیمای تاریخ را ثبت کرد و نزدیک‌ترین فاصله به خورشید توسط هر ماشین ساخت بشر را تجربه کرد! در ۲۴ دسامبر، این کاوشگر تنها از چند میلیون کیلومتری فوتوسفر خورشید پرواز کرد و بینش‌های پیشگامانه‌ای درباره ستاره ما و طوفان‌های خورشیدی که بر زندگی روی زمین تاثیر می‌گذارند، ارائه داد.
9) خبرنامه دفتر ترویج نجوم اتحادیه نجوم بین‌المللی به زبان‌های غیر انگلیسی
خبرنامه ما به زبان‌های زیر ترجمه می‌شوند:
ترجمه‌ها به لطف اعضای باشگاه نجوم رصدگران بحرین است.
ترجمه‌ها به لطف دکتر چن کائو، انجمن نجومی شاندونگ چین است.
ترجمه‌ها به لطف باشگاه D’Astronomie de Tabarre (CAT) ، زیر مجموعه ای از انجمن نجوم هائیتی (SHA) است. ترجمه خبرنامه‌های قبلی به فرانسوی به لطف گروه ترجمه هائیتیایی نجوم بود و هنوز هم در این صفحه در دسترس است.
ترجمه خبرنامه OAO به گالیسی تا مارس 2023 به لطف مارتین پاولی از Agrupación Astronómica Coruñesa ío در اسپانیا است.
ترجمه ها به لطف النورا پیرومالی از Astronomiamo در ایتالیا است.
ترجمه ها به لطف آکیهیکو تومیتا، از طریق شبکه ترجمه نجوم است.
می‌توانید از طریق انجمن اخترشناسان آماتور ژاپنی یا انجمن ژاپنی آموزش و ترویج نجوم در خبرنامه ژاپنی مشترک شوید.
ترجمه‌ها به لطف علی آزادگان، مرکز آموزش نجوم آزادگان است.
ترجمه ها به لطف João Ferreira و Frederico Asz از طریق شبکه ترجمه نجوم گروه زبان پرتغالی.
ترجمه ها به لطف آندره آهومادا از Observatorio Astronómico ، Universidad Nacional de Córdoba و ایلیانا آندروچوف از Instituto Astrofísica de la Plata ، Universidad Nacional de la Plata است.
برای ترجمه خبرنامه‌های قبلی به زبان اسپانیایی، به لطف امیلیو زونیگا از انجمن ستاره‌شناسان آماتور در لون، نیکاراگوئه، اینجا را کلیک کنید.
اگر علاقه‌مند به ترجمه خبرنامه ارتباط با نجوم به زبان خود هستید ، لطفاً به نشانی public@oao.iau.org ایمیل بزنید.
۱۰- مشارکت در خبرنامه ترویج نجوم اتحادیه بین‌المللی نجوم (IAU)
ما همیشه به دنبال مطالبی در مورد ترویج نجوم، آموزش عمومی و مشارکت عمومی در سراسر جهان برای گنجاندن در خبرنامه بعدی دفتر ترویج نجوم IAU هستیم. اگر رویداد نجومی، فرصت شغلی، فرصت‌های آموزشی، منبع آموزشی، یا هر موضوع دیگری که برای جامعه ترویج نجومی جذاب باشد دارید، اطلاعات بیشتر را به ایمیل public@oao.iau.org ارسال کنید.
این خبرنامه در آخرین روز هر ماه منتشر خواهد شد. برای درج مطالب در خبرنامه بعدی، لطفاً پیشنهادات خود را تا روز دهم هر ماه برای ما ارسال کنید. مشتاقانه منتظر شنیدن از شما هستیم!
