خبرنامه فارسی ماه ژوئن 2025 دفتر ترویج نجوم اتحادیه بین‌المللی نجوم
در این شماره:
– نامه سردبیر
– ویژه: چقدر درباره ستاره خود، خورشید می‌دانیم؟
1) IAUS409: گردهمایی جهانی درباره پژوهش‌ها و فناوری‌های نوین در ترویج نجوم
2) CAPjournal وارد عصر تازه‌ای می‌شود — شماره 36 و وبسایت جدید منتشر شد!
3) هفتمین کارگاه شاو–IAU برای آموزش نجوم
4) مینی‌بوس فضایی، الهام‌بخش ذهن‌های جوان در نوآکشوت
5) مسابقه عکاسی انتشارات انجمن سلطنتی 2025 آغاز به کار کرد
6) به‌روزرسانی‌ها از هماهنگ‌کنندگان ملی ترویج نجوم (NOCs)
7) فرصت‌ها
8) منابع جذاب
9) خبرنامه دفتر IAU برای ترویج نجوم به زبان‌های غیرانگلیسی
10) مشارکت در خبرنامه ترویج نجوم IAU
سخن سردبیر
دوستان و همکاران عزیز،
واقعاً چقدر درباره خورشید می‌دانیم؟ در این شماره، خوشحالیم که دکتر سوجین کیم از موسسه نجوم و علوم فضایی کره (KASI) را معرفی می‌کنیم که ما را به دنیای پیچیده و پویای فیزیک خورشیدی می‌برد. علیرغم پیشرفت‌های چشمگیر، ستاره ما هنوز اسرار بسیاری از شراره‌های خورشیدی تا دینامیک پلاسما در خود نهفته دارد. کار دکتر کیم به ما یادآوری می‌کند که نجوم سفری پیوسته برای اکتشاف است.
این شماره همچنین تحولات هیجان‌انگیز جامعه جهانی ما را برجسته می‌کند:
سمپوزیوم IAUS409 در توکیو (2026) پژوهشگران و ارتباط‌گران را گرد هم می‌آورد تا به کاوش نوآوری‌ها در ترویج نجوم بپردازند. CAPjournal با شماره 36، وبسایت و مدل انتشاراتی جدیدش، محتوایی سریع‌تر و در دسترس‌تر برای جامعه مشارکت عمومی ارائه می‌دهد.
تلاش‌های الهام‌بخش مردمی را گرامی می‌داریم، مانند «مینی‌بوس فضایی نوآکشوت 2025» در موریتانی که با کمک مالی خُرد IAU–OAO، نجوم را مستقیم نزد دانش‌آموزان پایتخت برد. در هائیتی، «باشگاه نجوم لیموناد» با مشارکت جامعه محلی در رصد ماه، بخشی از رویداد جهانی «باز هم روی ماه» (2025) بود.
در پایان، فرصت‌های پیش‌رو را از دست ندهید: از چهل‌وهفتمین مدرسه بین‌المللی نجوم برای جوانان تا موقعیت‌های جدید ارتباطات علمی و منابع ارزشمند آنلاین برای کاوش چشم‌انداز رو به رشد ترویج علم.
از اینکه بخشی از این جامعه پویا هستید سپاسگزاریم. امیدواریم این شماره الهام‌بخش کار و کنجکاوی شما باشد.
نائومی آسابره فریمپونگ،
به نمایندگی از گروه دفتر IAU برای ترویج نجوم
ویژه: چقدر درباره ستاره خود، خورشید می‌دانیم؟
خوشحالیم که سوجین کیم را در این شماره از خبرنامه OAO معرفی می‌کنیم!
او فیزیک‌دان خورشیدی در موسسه نجوم و علوم فضایی کره (KASI) در سئول است. پژوهش‌هایش بر پدیده‌های انفجاری خورشید و دینامیک پلاسمای تاجی متمرکز است و از رصدهای چندطول‌موجی برای درک فعالیت‌های پیچیده خورشید استفاده می‌کند.
او فیزیک‌دان خورشیدی در موسسه نجوم و علوم فضایی کره (KASI) در سئول است. پژوهش‌هایش بر پدیده‌های انفجاری خورشید و دینامیک پلاسمای تاجی متمرکز است و از رصدهای چندطول‌موجی برای درک فعالیت‌های پیچیده خورشید استفاده می‌کند.
این سخنرانی در 10 ژوئیه، ساعت 20:00 به وقت استاندارد ژاپن (JST) به زبان کره‌ای در کانال یوتیوب OAO منتشر می‌شود. همراه باشید تا ببینیم چقدر واقعاً درباره ستاره‌مان می‌دانیم و چه چیزهایی هنوز باید بیاموزیم.
1) IAUS409: گردهمایی جهانی درباره پژوهش‌ها و فناوری‌های نوین در ترویج نجوم
سمپوزیوم IAUS409 (پژوهش‌ها و فناوری‌های نوین در ترویج نجوم) از ۲ تا ۶ نوامبر ۲۰۲۶ در توکیو برگزار می‌شود. این رویداد زیر نظر «بخش C از IAU: آموزش، ترویج و میراث» سازماندهی شده و بستری جهانی برای به‌اشتراک‌گذاری و بحث درباره پژوهش‌های پیشرفته، روش‌های نوین و رویکردهای خلاقانه در ارتباطات نجومی است. شرکت‌کنندگان از سراسر جهان دعوت می‌شوند تا چگونگی تحول مشارکت عمومی، ارتباطات علمی و آموزش را در پاسخ به چالش‌ها، فناوری‌ها و نیازهای جدید مخاطبان بررسی کنند.
IAUS409 از طریق ارائه‌ها، گفتگوها و جلسات مشارکتی، فرصتی برای متخصصان ترویج، مربیان، پژوهشگران و ارتباط‌گران علمی فراهم می‌کند تا تجربیات خود را مبادله، همکاری‌های جدید ایجاد و به پیشرفت ترویج نجوم در سطح جهانی کمک کنند. اطلاعات دقیق درباره ارسال چکیده، ثبت‌نام و برنامه علمی کامل متعاقباً اعلام می‌شود.
همه علاقه‌مندان به آموزش و ترویج نجوم تشویق می‌شوند این تاریخ را در تقویم خود علامت بزنند.
2) CAPjournal وارد عصر تازه‌ای می‌شود — شماره 36 و وبسایت جدید منتشر شد!
شماره 36 CAPjournal—مجله «ارتباط نجوم با عموم» منتشرشده توسط دفتر IAU برای ترویج نجوم—هم‌اکنون منتشر شده و نشان‌دهنده آغاز دوره‌ای جدید است. این شماره ویژه، برترین‌های «کنفرانس CAP 2024» در تولوز را با حضور نزدیک به ۴۰۰ شرکت‌کننده از ۵۲ کشور ارائه می‌دهد.
جذاب‌تر اینکه وبسایت جدید CAPjournal با طراحی تازه و مدل انتشاراتی نوین راه‌اندازی شده است. همچنین از این پس، مقالات به‌صورت جداگانه و مستمر منتشر می‌شوند تا دسترسی سریع‌تر و به‌روزرسانی‌های مکرر برای خوانندگان فراهم شود.
3) هفتمین کارگاه Shaw-IAU برای آموزش نجوم
هفتمین کارگاه Shaw-IAU برای آموزش نجوم توسط دفتر IAU برای آموزش نجوم (OAE) از ۱۸ تا ۲۱ نوامبر ۲۰۲۵ برگزار می‌شود. این رویداد جهانی، جامعه‌ای پویا از مربیان، پژوهشگران و متخصصان ترویج را گرد هم می‌آورد تا آموزش نجوم را برای دانش‌آموزان دبستان و دبیرستان در سراسر جهان پیش ببرند.
محورهای کارگاه:
– راهبردهای عملی تدریس نجوم در مدارس
– پژوهش‌های پیشرفته در آموزش نجوم
– روش‌ها و ابزارهای نوین تدریس
– دو جلسه موضوعی: «کهکشان‌ها» و «تدریس با داده‌های نجومی اصیل»
کار خود را به اشتراک بگذارید و در گفتگو مشارکت کنید! ارسال چکیده در حال حاضر آزاد است و فرصتی عالی برای ارائه تجربیات، یافته‌های تحقیقاتی و رویکردهای خلاقانه شما برای آموزش نجوم فراهم می‌کند.
مهلت ارسال چکیده: ۳۰ ژوئن ۲۰۲۵
مهلت ثبت‌نام: ۱۷ نوامبر ۲۰۲۵
4) مینی‌بوس فضایی، الهام‌بخش ذهن‌های جوان در نوآکشوت
با پشتیبانی مالی خُرد IAU–OAO، انجمن نجوم موریتانی در ۳ ژوئن ۲۰۲۵ پروژه «مینی‌بوس فضایی نوآکشوت 2025» را راه‌اندازی کرد. این ابتکار، نجوم را مستقیماً به دانش‌آموزان پایتخت موریتانی برد و کنجکاوی و فرهنگ کاوش علمی را تقویت کرد.
این برنامه با همکاری اتحادیه بین‌المللی نجوم (IAU) بیش از ۱۰۰ دانش‌آموز را در جلسات تعاملی نجوم مشارکت داد. همچنین شامل ارائه‌هایی درباره منظومه شمسی و حرکت سیاره‌ها، همراه با داستان‌هایی از چهره‌های تاریخی نجوم مانند کار پیشگامانه ابن‌هیثم در اپتیک و مشاهدات تلسکوپی گالیله از مشتری و نظریه انقلابی نسبیت عام آلبرت اینشتین همراه بود.
با استفاده از مواد آموزشی تاییدشده توسط IAU، این جلسات هم از نظر علمی دقیق و هم در بستر جهانی معتبر بودند. مینی‌بوس فضایی از چندین مدرسه از جمله «النصر» و «المسار» بازدید و کلاس‌ها را به فضایی پویا برای یادگیری تبدیل کرد.
این ابتکار، تعهد انجمن نجوم موریتانی را برای در دسترس، جذاب و الهام‌بخش کردن آموزش نجوم برای نسل بعدی زبان‌آموزان برجسته می‌کند.
5) مسابقه عکاسی انتشارات انجمن سلطنتی 2025 آغاز به کار کرد
مهلت ارسال آثار: تا ۱۵ اوت ۲۰۲۵
این رقابت سالانه با هدف تجلیل از تقاطع علم و روایت‌گری تصویری، تصاویر علمی جذاب ثبت‌شده توسط فعالان پژوهش علمی را ارائه می‌دهد.
شرایط شرکت:
– دانشجویان تحصیلات تکمیلی یا افراد شاغل در حوزه علم.
دسته‌بندی‌ها:
نجوم • رفتار • علوم زمین و اقلیم‌شناسی • بوم‌شناسی و علوم محیطی • تصویربرداری میکروسکوپی.
این رقابت نه‌تنها خلاقیت پژوهشگران را برمی‌انگیزد، ، بلکه به تقویت درک بیشتر از نقش علم در جامعه نیز کمک می‌کند. از همه افراد واجد شرایط دعوت می‌شود تا آثار خود را ارسال کرده و روش‌های خارق‌العاده‌ای را که علم از طریق آنها به تصویر کشیده می‌شود، به اشتراک بگذارند.
6) به‌روزرسانی‌ها از هماهنگ‌کنندگان ملی ترویج نجوم (NOCs)
هائیتی – رویداد «باز هم روی ماه» (2025)
در ۶ ژوئن ۲۰۲۵، «باشگاه نجوم لیموناد» (Club d’Astronomie de Limonade) به رهبری ویلیام گوستاو، در رویداد جهانی «باز هم روی ماه» شرکت کرد. این باشگاه با مشارکت جامعه محلی در رصد و آموزش درباره ماه، اشتیاق به نجوم را به جامعه آورد.
7) فرصت‌ها
الف) چهل‌وهفتمین مدرسه بین‌المللی نجوم برای جوانان
– زمان: ۱۷ نوامبر تا ۵ دسامبر ۲۰۲۵
چهل و هفتمین مدرسه بین‌المللی ستاره‌شناسان جوان (ISYA) از ۱۷ نوامبر تا ۵ دسامبر ۲۰۲۵ در دانشگاه ملی تایوان نرمال در تایپه برگزار خواهد شد. این برنامه منحصر به فرد سه هفته‌ای که با همکاری اتحادیه بین‌المللی نجوم (IAU) سازماندهی شده است، آموزش فشرده و شبکه‌سازی را برای دانشجویانی که در مراحل اولیه تحصیلات کارشناسی ارشد یا دکترا هستند، ارائه می‌دهد.
ما از دانشجویان ساکن کشورهای آسیایی که مشتاق پیشرفت دانش خود در نجوم و اخترفیزیک هستند، درخواست پذیرش می‌کنیم. مهلت ارسال درخواست ۱ ژوئیه ۲۰۲۵ است.
این فرصت را برای یادگیری از متخصصان بین‌المللی و ارتباط با همسالان خود از سراسر منطقه از دست ندهید.
ب) فرصت‌های شغلی در دانشگاه هوکایدو: نویسنده علمی و متخصص روابط عمومی
در حال حاضر دو موقعیت شغلی هیجان‌انگیز در بخش روابط عمومی و ارتباطات دانشگاه هوکایدو وجود دارد: یک نویسنده علمی و یک متخصص روابط عمومی، هر دو با تمرکز بر روابط عمومی بین‌المللی.
این نقش‌ها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که با ایجاد محتوای نوشتاری و بصری با کیفیت بالا، جایگاه جهانی دانشگاه را ارتقا دهند. موقعیت نویسنده علمی در درجه اول بر موضوعات مرتبط با تحقیق متمرکز است، جایی که اکتشافات پیشگامانه و پیشرفت‌های علمی به داستان‌های قابل فهم و جذاب تبدیل می‌شوند. متخصص روابط عمومی مسئول دامنه وسیع‌تری از جمله آموزش دانشگاه، زندگی دانشجویی و ابتکارات دانشگاهی خواهد بود.
محتوا برای پلتفرم‌های متنوع توسعه داده می‌شود و مقالات و ویدیوهایی برای دسترسی مخاطبان بین‌المللی تولید می‌شود. مهارت‌های قوی نوشتاری انگلیسی و اشتیاق به ارتباط مؤثر علمی یا نهادی ترجیح داده می‌شوند.
درخواست‌ها در حال حاضر پذیرفته می‌شوند. جزئیات بیشتر را می‌توانید در وبسایت فرصت‌های شغلی دانشگاه هوکایدو بیابید.
8) منابع جذاب
الف) بازاندیشی آموزش ارتباطات علمی
بارام-تساباری و لونشتاین در مقاله خود در سال 2022، با عنوان «چگونه باید آموزش‌های ارتباطات علمی را برای دستیابی به شایستگی‌ها سازماندهی کنیم؟»، کار بنیادی خود در سال 2017 را برای پرداختن به چشم‌انداز در حال تغییر ارتباطات علمی، مورد بررسی مجدد قرار می‌دهند. با توجه به نفوذ روزافزون رسانه‌های دیجیتال، علم شهروندی، اخلاق و شمول‌گرایی، آنها رویکردی ساختاریافته‌تر و نظریه‌محورتر را برای آموزش ارتباطات علمی پیشنهاد می‌کنند.
نویسندگان با تکیه بر مفاهیم آموزشی مانند مفاهیم آستانه، پیشرفت‌های یادگیری و جوامع عملی، چارچوبی را ترسیم می‌کنند که به وضوح مشخص می‌کند چه چیزی باید آموزش داده شود، به چه کسی و با چه ترتیبی. زبان‌آموزان در سه سطح گروه‌بندی می‌شوند: ارتباط‌دهندگان گاه‌به‌گاه، فعال و حرفه‌ای. یک مدل پیشرفت برای هدایت زبان‌آموزان از طریق اهداف یادگیری ضروری و پیشرفته در شش حوزه یادگیری معرفی شده است.
این مقاله یک راهنمای به‌موقع و کاربردی برای مربیان، مؤسسات و مربیانی ارائه می‌دهد که به دنبال ایجاد برنامه‌های ارتباط علمی مؤثر و مبتنی بر شایستگی هستند.
ب) CuriousMinds: مرکزی برای ترویج جذاب علم
CuriousMinds یک منبع آنلاین نوآورانه است که برای پشتیبانی از توسعه علم برای کودکان ۸ تا ۱۲ ساله طراحی شده است. این سایت که توسط وینی گاوین از دانشگاه آیووا توسعه یافته است، برنامه‌های فعالیت علمی یک ساعته ایجاد شده از طریق باشگاه تقویت‌کننده علم را به نمایش می‌گذارد. هر طرح درس که در قالبی به سبک وبلاگ در وردپرس میزبانی می‌شود، به صورت یک پست جداگانه ارائه می‌شود که مرور و تطبیق محتوا را آسان می‌کند. یک صفحه منحصر به فرد با عنوان «ایجاد فعالیت شخصی» به کاربران کمک می‌کند تا جلسات خود را طراحی کنند، خلاقیت را تشویق کنند و دامنه دسترسی به منابع را گسترش دهند.
با پشتیبانی از مشارکت‌کنندگان متعدد، CuriousMinds برای همکاری و پایداری بلندمدت ساخته شده است و تضمین می‌کند که محتوای علمی جذاب و متناسب با سن، برای مربیان و علاقه‌مندان به فعالیت‌های ترویجی به طور یکسان در دسترس باشد.
پ) استودیو Kainaat
– آیا سیارات از ستارگان در حال مرگ تشکیل می‌شوند؟ [انگلیسی، اردو]
این قسمت از آقای یونیورس به یک کشف شگفت‌انگیز می‌پردازد: سیاره‌ای که از خاکستر یک ستاره در حال مرگ تشکیل می‌شود. دکتر سلمان حمید، اخترفیزیکدان، به میزبان مونته بلمونته می‌پیوندد تا بررسی کند که چگونه چنین جهانی می‌تواند در یک سیستم ستاره‌ای دوتایی وجود داشته باشد و هر آنچه را که در مورد تشکیل سیاره می‌دانیم به چالش بکشد.
– چالش/وعده هوش مصنوعی و ارتباطات علمی [انگلیسی]
در این قسمت تأمل‌برانگیز از برنامه‌ی «چای و علم و جامعه»، دکتر سلمان حمید، اخترفیزیکدان، با فریزر کین، ناشر «یونیورس تودی»، در مورد چگونگی تغییر شکل ارتباطات علمی توسط هوش مصنوعی گفتگو می‌کند. از ساده‌سازی مباحث پیچیده‌ی نجوم گرفته تا خطرات اطلاعات نادرست، آنها هم پتانسیل‌ها و هم مشکلات هوش مصنوعی را در عصر دیجیتال امروز بررسی می‌کنند.
این قسمت با بینش‌هایی متناسب با دانش‌آموزان، مربیان و علاقه‌مندان به علم، می‌پرسد: آیا هوش مصنوعی می‌تواند علم را قابل دسترس‌تر یا گیج‌کننده‌تر کند؟
ت) Jodcast – انتقال به سرخ کهکشان‌ها – چیزی که به سختی می‌توان آن را به طور قطعی بیان کرد
قسمت Jodcast ماه ژوئن، پروفسور جو زونتز را نشان می‌دهد که در مورد آخرین تحقیقات خود در مورد خوشه‌بندی کهکشان‌ها و چالش‌های تعیین انتقال به سرخ کهکشان‌ها در کیهان‌شناسی صحبت می‌کند. همچنین در آخرین بخش Jodbite، از جورجی، یکی از دانشجویان دکترای امسال، می‌شنویم. او در حالی که پایان‌نامه خود را در مورد برازش خط مولکولی با استفاده از داده‌های ALMA ارائه می‌دهد، در مورد سفر خود تأمل می‌کند. این ترکیب هیجان‌انگیز از تحقیقات پیشرفته و بینش شخصی از نسل بعدی اخترشناسان را از دست ندهید!
9) خبرنامه دفتر IAU برای ترویج نجوم به زبان‌های غیرانگلیسی
خبرنامه ما به زبان‌های زیر ترجمه می‌شوند:
ترجمه‌ها به لطف اعضای باشگاه نجوم رصدگران بحرین است.
ترجمه‌ها به لطف دکتر چن کائو، انجمن نجومی شاندونگ چین است.
ترجمه‌ها به لطف باشگاه D’Astronomie de Tabarre (CAT) ، زیر مجموعه ای از انجمن نجوم هائیتی (SHA) است. ترجمه خبرنامه‌های قبلی به فرانسوی به لطف گروه ترجمه هائیتیایی نجوم بود و هنوز هم در این صفحه در دسترس است.
ترجمه خبرنامه OAO به گالیسی تا مارس 2023 به لطف مارتین پاولی از Agrupación Astronómica Coruñesa ío در اسپانیا است.
ترجمه ها به لطف النورا پیرومالی از Astronomiamo در ایتالیا است.
ترجمه ها به لطف آکیهیکو تومیتا، از طریق شبکه ترجمه نجوم است.
می‌توانید از طریق انجمن اخترشناسان آماتور ژاپنی یا انجمن ژاپنی آموزش و ترویج نجوم در خبرنامه ژاپنی مشترک شوید.
ترجمه‌ها به لطف علی آزادگان، مرکز آموزش نجوم آزادگان است.
ترجمه ها به لطف João Ferreira و Frederico Asz از طریق شبکه ترجمه نجوم گروه زبان پرتغالی.
ترجمه ها به لطف آندره آهومادا از Observatorio Astronómico ، Universidad Nacional de Córdoba و ایلیانا آندروچوف از Instituto Astrofísica de la Plata ، Universidad Nacional de la Plata است.
برای ترجمه خبرنامه‌های قبلی به زبان اسپانیایی، به لطف امیلیو زونیگا از انجمن ستاره‌شناسان آماتور در لون، نیکاراگوئه، اینجا را کلیک کنید.
اگر علاقه‌مند به ترجمه خبرنامه ارتباط با نجوم به زبان خود هستید ، لطفاً به نشانی public@oao.iau.org ایمیل بزنید.
۱۰- مشارکت در خبرنامه ترویج نجوم اتحادیه بین‌المللی نجوم (IAU)
ما همیشه به دنبال مطالبی در مورد ترویج نجوم، آموزش عمومی و مشارکت عمومی در سراسر جهان برای گنجاندن در خبرنامه بعدی دفتر ترویج نجوم IAU هستیم. اگر رویداد نجومی، فرصت شغلی، فرصت‌های آموزشی، منبع آموزشی، یا هر موضوع دیگری که برای جامعه ترویج نجومی جذاب باشد دارید، اطلاعات بیشتر را به ایمیل public@oao.iau.org ارسال کنید.
این خبرنامه در آخرین روز هر ماه منتشر خواهد شد. برای درج مطالب در خبرنامه بعدی، لطفاً پیشنهادات خود را تا روز دهم هر ماه برای ما ارسال کنید. مشتاقانه منتظر شنیدن از شما هستیم!
